PYTANIE

Właśnie kończę awans na stopień nauczyciela mianowanego. Dyrektor poinformował mnie, że zostanę zwolniona ze względu na redukcję etatów. Czy to prawda, że fakt, iż jestem w drugim miesiącu ciąży chroni mnie przed utratą pracy i anuluje zwolnienie?

ODPOWIEDŹ

Zgodnie z art. 177 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j.: DzU z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.) pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy i reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy.

Umowa o pracę zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu.

Przepisu o przedłużeniu umowy na czas określony nie stosuje się do umowy o pracę na czas określony zawartej w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy.

Rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę za wypowiedzeniem w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego może nastąpić tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. Pracodawca jest obowiązany uzgodnić z reprezentującą pracownicę zakładową organizacją związkową termin rozwiązania umowy o pracę. W razie niemożności zapewnienia w tym okresie innego zatrudnienia pracownicy przysługują świadczenia określone w odrębnych przepisach. Okres pobierania tych świadczeń wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Jeżeli po złożeniu przez pracodawcę jednego z wyżej opisanych oświadczeń, pracownica przyniesie zaświadczenie lekarskie, że w chwili jego składania była już w ciąży, zakład pracy ma obowiązek cofnąć to oświadczenie. W razie niespełnienia tego obowiązku pracownicy przysługują na ogólnych zasadach roszczenia związane z rozwiązaniem umowy o pracę z naruszeniem przepisów prawa pracy, z tą różnicą, że jeśli dochodzi ona przywrócenia do pracy, to ma roszczenie o wynagrodzenie za cały czas niewykonywania pracy.

Ustanowiona w komentowanym przepisie ochrona przed wypowiedzeniem umowy o pracę obejmuje zakaz składania oświadczenia woli o wypowiedzeniu w okresie ochronnym i niedopuszczalność rozwiązania umowy na skutek wypowiedzenia dokonanego przed rozpoczęciem okresu ochronnego. W tej drugiej sytuacji należy przyjąć zatem, że dokonane przed okresem ochronnym wypowiedzenie umowy o pracę staje się bezskuteczne. Potwierdził to Sąd Najwyższy, przyjmując, że zakaz rozwiązywania umów o pracę obowiązuje również w sytuacji, gdy pracownica zaszła w ciążę w okresie wypowiedzenia, a po okresie wypowiedzenia przerwała ciążę – co oznacza, że przerwanie ciąży po dacie przewidzianej jako termin rozwiązania umowy nie ma już wpływu na skuteczność wypowiedzenia.

Podsumowując, jeśli dostarczy Pani pracodawcy zaświadczenie, ze jest Pani w ciąży, powinien on cofnąć wypowiedzenie.

Marta Handzlik – prawnik, specjalista z zakresu prawa oświatowego, autorka publikacji z zakresu finansów w oświacie.