PYTANIE

Czy nauczyciel ma obowiązek, a co więcej – prawo, przeprowadzania w domach uczniów wywiadów środowiskowych?

Czy dyrektor szkoły może zalecić nauczycielowi pozostającemu w stałym kontakcie z rodzicami swoich uczniów, aby odwiedzał uczniów w domach? Jeśli uczniowie mieszkają na wsi około 20–30 km od szkoły, czy nauczyciel odwiedzający ich powinien otrzymać delegację/samochód służbowy? Czy obowiązki nauczyciela, przyjęte przez radę pedagogiczną, a zawierające między innymi zapis: „nauczyciel ma obowiązek odwiedzić raz w roku wychowanka, a raz na dwa lata przeprowadzić wywiad środowiskowy” są zgodne z prawem?

ODPOWIEDŹ

Przyjęcie przedstawionych w pytaniu rozwiązań wychowawczych jest kontrowersyjne, jednakże nie jest bezprawne. Zgodnie z art. 40 ust. 1 Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (DzU z 2004 r. nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) – rada pedagogiczna jest kolegialnym organem szkoły lub placówki w zakresie realizacji jej statutowych zadań dotyczących kształcenia, wychowania i opieki. Jej kompetencje wskazane zostały art. 41 i 42 przywołanej ustawy. W praktyce kompetencje rady pedagogicznej rozciągają się na wszelką działalność szkoły w zakresie jej statutowych zadań dotyczących kształcenia, wychowania i opieki. A więc podjęcie przez radę pedagogiczną uchwały w przedstawionej sprawie jest możliwe, gdyż opisane czynności niewątpliwie mają służyć realizacji statutowych zadań szkoły w przedstawionych obszarach. Opisane czynności mieszczą się również we wskazanych w art. 42 ust 2 Ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (DzU z 2006 r. nr 97, poz. 674 z późn. zm.) czynnościach zaliczonych do obowiązków nauczyciela w ramach jego tygodniowego czasu pracy. Jednakże należy pamiętać, że zgodnie z art. 42 ust 1 Karty Nauczyciela, tygodniowy czas pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć, nie może przekraczać 40 godzin, jak też, zgodnie z art. 42c przywołanej ustawy, nauczycieli zatrudnionych w pełnym wymiarze zajęć obowiązuje pięciodniowy tydzień pracy. Wynika z tego, że czynności, do jakich nauczyciel jest zobligowany w ramach swoich obowiązków zawodowych muszą mieścić się we wskazanym czasie. Dotyczy to również przedstawionych w pytaniu zadań.

Jeżeli chodzi o koszty dojazdu do ucznia poza miejscowością, w której znajduje się szkoła, to zastosowanie znajdzie tutaj przepis art. 775 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (DzU z 1998 r. nr 21, poz. 94, z późn. zm.), który stanowi, że pracownikowi wykonującemu na polecenie pracodawcy zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem, pracy przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową. Wynika z tego, że w sytuacji przedstawionej w pytaniu, szkoła powinna nauczycielowi wystawić delegację i zwrócić koszty dojazdu do ucznia, ewentualnie zapewnić transport służbowy.

Adam Balicki – pracownik naukowy Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.