Pytanie:

W jakich wypadkach dyrektor szkoły może zwolnić pracującego w niej nauczyciela w trakcie roku szkolnego?

Odpowiedź:

Zasady zwalania zależą od podstawy prawnej nawiązania stosunku pracy: od tego, czy jest to umowa o pracę na czas nieokreślony, zatrudnienie przez mianowanie czy umowa o pracę na czas określony.

Zgodnie z zasadą zawartą w art. 27 ust. 1 Ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela – dalej KN – rozwiązanie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony następuje z końcem roku szkolnego, z trzymiesięcznym wypowiedzeniem. Zasada ta nie dotyczy nauczycieli zatrudnionych w szkołach, w których nie przewidziano ferii szkolnych oraz którzy mogą rozwiązać umowę o pracę z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia w trakcie roku szkolnego (art. 23 ust. 3 w związku z art. 27 ust. 3 KN).

Natomiast zgodnie z art. 23 KN stosunek pracy z nauczycielem zatrudnionym na podstawie mianowania ulega rozwiązaniu m.in.:

• w razie czasowej niezdolności nauczyciela do pracy spowodowanej chorobą, jeżeli okres tej niezdolności przekracza 182 dni, przy czym do okresu niezdolności do pracy wlicza się również przypadające w tym okresie przerwy obejmujące dni, w których w szkole, zgodnie z odrębnymi przepisami, nie odbywają się zajęcia; w szczególnie uzasadnionych wypadkach okres nieobecności w pracy może być przedłużony o kolejne 12 miesięcy, o ile nauczyciel uzyska prawo do świadczenia rehabilitacyjnego, o którym mowa w przepisach dotyczących świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, lub zostanie mu udzielony urlop dla poratowania zdrowia – z końcem tego miesiąca, w którym upływa okres jego czasowej niezdolności do pracy;
• w razie wystawienia orzeczenia przez lekarza przeprowadzającego badanie okresowe lub kontrolne, dotyczącego niezdolności nauczyciela do wykonywania dotychczasowej pracy – z końcem miesiąca, w którym dyrektor szkoły otrzymał to orzeczenie;
• w razie uzyskania negatywnej oceny pracy – z końcem tego miesiąca, w którym upływa trzymiesięczne wypowiedzenie, licząc od otrzymania przez nauczyciela negatywnej oceny pracy.

Na gruncie Karty Nauczyciela funkcjonuje też trzecia podstawa prawna – wskazana w treści art. 20 KN, która umożliwia wypowiedzenie stosunku pracy w wypadku obu kategorii nauczycielskich stosunków prawnych (tj. mianowanych i umownych). Rozwiązanie stosunku pracy następuje z końcem roku szkolnego po uprzednim trzymiesięcznym wypowiedzeniu. Zasada ta nie dotyczy nauczycieli zatrudnionych w szkołach, w których nie przewidziano ferii szkolnych, którzy mogą rozwiązać umowę o pracę z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia również w trakcie roku szkolnego (art. 20 ust. 4 KN).

W KN nie uregulowano natomiast zasad rozwiązywania umów o pracę zawartych na czas określony. Skutkuje to tym, iż zgodnie z art. 91c ust. 1 KN do rozwiązywania tego typu umów o pracę należy stosować przepisy Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. W myśl art. 33 k.p. przy zawieraniu umowy o pracę na czas określony, dłuższy niż 6 miesięcy, strony mogą przewidzieć dopuszczalność wcześniejszego rozwiązania tej umowy za dwutygodniowym wypowiedzeniem. Taka klauzula gwarantuje możliwość rozwiązania umowy przed upływem czasu, na jaki została zawarta. W wypadku konieczności zastępstwa nieobecnego nauczyciela dyrektor szkoły może nawiązać stosunek pracy z osobą rozpoczynającą pracę w szkole, nauczycielem kontraktowym, mianowanym lub dyplomowanym, na podstawie umowy o pracę na czas określony (art. 10 ust. 7 KN). Umowę taką w świetle art. 331 k.p. nauczyciel może rozwiązać w trakcie roku szkolnego za trzydniowym wypowiedzeniem.