Pytanie

Uczę w technikum przedmiotów zawodowych. W szkole liczymy godziny zrealizowane z podstawy programowej i musimy mieć np. w semestrze minimum 30 godzin. Jeśli ktoś z nas „nie wyrobi” tych godzin w semestrze, to musi je odrobić. Zaznaczam, że semestr I kończy się u nas 11 grudnia (ze względu na klasy IV, aby drugi semestr nie był za krótki, bo klasy IV kończą zajęcia 30.04 – przed maturą). Z moich wyliczeń wynika, że zrealizuję 27 godzin, ponieważ wypadają mi 3 dni z planu (rozpoczęcie roku szkolnego, Dzień Edukacji Narodowej i 11 listopada – w te dni mam w planie te lekcje). Wychodzi na to, że 3 lekcje mam jeszcze do zrealizowania, ale nie zdążę, bo skończy się semestr. W styczniu klasy III i IV zdają egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe. Dyrekcja ustaliła sobotę przyszłego miesiąca jako dzień odrabiania zaległych lekcji, do czego należy dodać jeszcze 2 godziny, czyli razem 5 do odrobienia. Byłoby to dla mnie jasne, gdyby te opuszczone zajęcia były z mojej winy, ale tak nie jest – akurat tak wyszło z dniami wolnymi (wcale nie chcę mieć wolnego w tzw. Dzień Nauczyciela – to zostało ustalone odgórnie). Dlaczego zatem muszę odrabiać dodatkowo 2 godziny?

Odpowiedź

Na wstępie należy podkreślić, że to dyrektor szkoły, w ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego, odpowiada za to, aby liczby godzin w ramach danego etapu edukacyjnego z zajęć z określonego przedmiotu były nie mniejsze niż wymienione w ramowym planie nauczania stanowiącym załącznik nr 8 do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (DzU z 2012 r., poz. 204 ze zm.), a efekty określone w podstawie programowej zostały osiągnięte. Innymi słowy – to dyrektor przede wszystkim powinien prowadzić niezbędne analizy i wyliczenia godzin danych zajęć. Jednocześnie należy zauważyć, że może on także, jeżeli tego wymaga sytuacja, wystąpić do organu prowadzącego o przyznanie godzin na obowiązkowe zajęcia edukacyjne, których realizacja jest zagrożona (nie więcej niż 3 godziny tygodniowo dla każdego oddziału w roku szkolnym), korzystając z kompetencji przyznanych mu przez § 3 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia, o którym mowa wyżej.

Analizując przedstawiony problem, istotne jest także to, że niezrealizowanie minimalnego wymiaru godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych nie nastąpiło z przyczyn leżących po stronie nauczyciela, np. w związku z jego chorobą, wówczas bowiem dyrektor powinien przydzielać innym nauczycielom godziny doraźnych zastępstw zgodnie z art. 35 ust. 2a Karty Nauczyciela (DzU z 2014 r., poz. 191 ze zm.) lub zatrudnić innego nauczyciela na podstawie umowy o pracę na czas określony zgodnie z art. 10 ust. 7 Karty Nauczyciela w związku z zaistnieniem potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela.

Z przedstawionego stanu faktycznego rozumiem jednak, że „odrabianie” zajęć w sobotę nie wynika tylko z faktu niezrealizowania minimalnego wymiaru godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych, ale jest efektem wyznaczenia przez dyrektora konkretnej soboty, w zamian za inny dodatkowy dzień wolny, co ma na celu m.in. właśnie uniknięcie sytuacji, w której realizacja podstawy programowej będzie zagrożona.

Przypomnę, że organizacja danego roku szkolnego (w tym także realizacja w określonych sytuacjach zajęć z uczniami w soboty) nie może być i nie jest „odgórnie” ustalana przez dyrektora szkoły – lecz odbywa się według trybu i zasad określonych w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 kwietnia 2002 r. w sprawie organizacji roku szkolnego (DzU z 2002 r. nr 46, poz. 432 ze zm.).

Zgodnie z § 5 ust. 4 w szczególnie uzasadnionych przypadkach, niezależnie od dodatkowych dni wolnych od zajęć dydaktyczno-wychowawczych ustalonych na podstawie tego rozporządzenia, dyrektor szkoły lub placówki, po zasięgnięciu opinii rady szkoły lub placówki, a w wypadku szkoły lub placówki, w której rada nie została powołana – rady pedagogicznej, rady rodziców i samorządu uczniowskiego, może, za zgodą organu prowadzącego, ustalić inne dodatkowe dni wolne od zajęć dydaktyczno-wychowawczych, pod warunkiem zrealizowania zajęć przypadających w te dni w wyznaczone soboty.

Uczniowie i ich rodzice oraz nauczyciele powinni być poinformowani przez dyrektora o ustalonych w danym roku szkolnym dodatkowych dniach wolnych od zajęć dydaktyczno-wychowawczych w terminie do 30 września, a w wypadku ustalania dodatkowych dni wolnych od zajęć – w dni, w których w szkole odbywa się egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe. Po 30 września dyrektor szkoły lub placówki, w których odbywa się taki egzamin, informuje o ustalonych dniach wolnych, w terminie do dnia 31 grudnia (§ 5 ust. 3–4 rozporządzenia o organizacji roku szkolnego).