Pytanie:

Organizuję wycieczkę szkolną (nauczyciel) z dofinansowaniem rządowym. Mam ucznia, który swoim zachowaniem zagrażałby na tej wycieczce sobie i innym. Czy mogę zgodnie z przepisami prawa odmówić takiemu uczniowi udziału w wycieczce?

Odpowiedź:

Nie. Uczeń  nie może być wykluczony z udziału w wycieczce ze względu na problemy wychowawcze (zachowanie), gdyż takie działanie stanowi niedopuszczalne ograniczenie prawa ucznia do nauki. 

Uzasadnienie:

Biorąc pod uwagę charakter wycieczek, który zrównuje je z zajęciami realizowanymi stacjonarnie w siedzibie szkoły, ewentualne wykluczenie ucznia z udziału w tej formie realizacji programu szkoły trzeba rozpatrywać w kontekście prawa do nauki. Prawo do nauki zagwarantowane zostało w art. 70 ust. 1 Konstytucji RP. Z systematyki Ustawy zasadniczej wynika zaś, że prawo do nauki zaliczone zostało do praw socjalnych. Wykluczenie ucznia zajęć realizowanych w ramach programu nauczania, a takimi – zgodnie z argumentacją przedstawioną wcześniej - niewątpliwie są zajęcia w formie wycieczki, jest ograniczeniem prawa do nauki, takim samym, jakim byłoby wykluczenie ucznia z zajęć realizowanych w ramach programu nauczania.

Nie ulega wątpliwości, że  konieczność zapewnienia wszystkim uczniom bezpieczeństwa, wynika wprost z § 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach. Zgodnie z tym przepisem dyrektor zapewnia bezpieczne i higieniczne warunki pobytu w szkole lub placówce, a także bezpieczne i higieniczne warunki uczestnictwa w zajęciach organizowanych przez szkołę lub placówkę poza obiektami należącymi do tych jednostek. Zapewnienie bezpieczeństwa wymaga jednak podjęcia przez dyrektora szkoły środków skutecznych, ale tylko takich, które nie pozostają w sprzeczności z innymi normami prawnymi. Wykluczenie ucznia z zajęć realizowanych w ramach programu nauczania nie może być stosowane jako środek zapewniający bezpieczeństwo, zwłaszcza, że środek ten miałby charakter prewencyjny.

Podstawa prawna:

• 4 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 maja 2018 r.
• w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki (Dz. U. z 2018 r. poz. 1055),
• 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2020 r. poz. 1604 ze zm.).