Pytanie:

Czy zakres obowiązków nauczyciela musi być szczegółowy np. na nauczyciel j. polskiego, matematyki, historii itp. czy może być ogólny na nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej

Odpowiedź:

Wystarczy odniesienie zakresu obowiązków do nazwy stanowiska. Stanowiskami nauczycielskimi w szkołach są stanowiska wymienione w art. 42 Karty Nauczyciela, a zatem np. nauczyciel szkoły podstawowej, liceum, wychowawca świetlicy szkolnej, nauczyciel bibliotekarz.

Uzasadnienie:

W ogólności obowiązki pracownika są wyznaczone przez rodzaj pracy lub stanowisko określone w umowie o pracę/akcie mianowania.

Rodzaj pracy jest jednym z istotnych warunków umowy o pracę zawieranej z pracownikiem. Musi zostać określony w taki sposób, aby można było z niego odczytać czynności pracownika. Rodzaj pracy może zostać doprecyzowany poprzez zakres obowiązków. Zgodnie z uzasadnieniem do wyroku Sądu Najwyższego z 3 września 2013 r. (I PK 37/13): „rodzaj pracy powierzonej pracownikowi może być ustalony w różny sposób − albo bezpośrednio w umowie o pracę (przez wskazanie stanowiska pracy, określenie charakteru pracy, opisanie powierzonych pracownikowi zadań), albo poza treścią umowy o pracę (w zakresie czynności, zakresie obowiązków, karcie stanowiska pracy, innym dokumencie). Może też wynikać z zakresu czynności faktycznie powierzonych pracownikowi do wykonania i podjętych przez niego (określenie rodzaju pracy w sposób dorozumiany). Rodzaj pracy powinien być jednak tak określony, aby można było na jego podstawie ustalić zakres obowiązków pracownika.”

Zwyczajowo odbywa się to poprzez określenie stanowiska pracy w umowie o pracę, ale − jak wynika z powyższego − rodzaj pracy może zostać określony w inny sposób. Zarówno w przypadku nauczycieli, jak i pracowników niepedagogicznych w umowie o pracę/akcie mianowania powinno zostać wyszczególnione stanowisko pracy, np. nauczyciel − wychowawca świetlicy szkolnej, nauczyciel – bibliotekarz, pedagog szkolny, intendent, pomoc nauczyciela, sekretarz szkoły itp. Zarówno przepisy Karty Nauczyciela, jak i ustawy o pracownikach samorządowych posługują się bowiem stanowiskiem pracy.

Konkretne zadania, które pracownik ma wykonywać, mogą być mu przekazane w formie ustnej lub pisemnej, zawierającej doprecyzowanie tych zadań. Dyrektor szkoły może zatem określić zakres obowiązków pracownika w formie ustnej, ponieważ nie jest to zabronione przepisami prawa. Do dyrektora szkoły należy decyzja, czy nada mu postać pisemną, czy też pozostanie przy ustnym pouczeniu pracownika o ciążących na nim obowiązkach.

Zgodnie z art. 94 pkt 1 Kodeksu pracy pracodawca zobowiązany jest do zaznajamiania pracowników rozpoczynających pracę z zakresem ich obowiązków w najkrótszym możliwym terminie po zawarciu stosunku pracy (wyrok SN z 29 maja 2007 r., II PK 317/06). Warto podkreślić, że z przepisu nie wynika wprost obowiązek pracodawcy ustalenia zakresu obowiązków pracownika. W praktyce przepis ten umożliwia dyrektorowi szkoły skonkretyzowanie ogólnego obowiązku pracownika świadczenia pracy rodzajowo określonej w umowie o pracę/akcie mianowania, ustalić w formie odrębnego dokumentu lub jako załącznik do umowy/aktu mianowania szczegółowe zadania pracownika.

Zaznajamianie pracownika ze sposobem wykonania jego pracowniczych obowiązków oznacza, że należy informować o nich pracownika przed dopuszczeniem go do pracy oraz przy każdej zmianie zakresu obowiązków lub sposobu ich wykonywania.

Podstawa prawna:

• 14, art. 42 ustawy z 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2021 r. poz. 1762),
• 94 pkt 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 2020 r. poz. 1320).