Pytanie:

Czy dyrekcja ma prawo nie wypłacić wynagrodzenia za doraźne zastępstwo za nieobecnego nauczyciela? Czy możliwa jest sytuacja nie wypłacenia wynagrodzenia w przypadku, gdy tydzień roboczy jest skrócony o dwa dni ? Poniedziałek i wtorek były dniami wolnymi od pracy, zgodnie z planem w te dni łącznie przepracowuje 10h, w kolejnych dniach - środę i czwartek przydzielono mi doraźne zastępstwa za nieobecnych nauczycieli, jednakże nie otrzymałam za nie wynagrodzenia bo uznano że w te pozostałe dni tygodnia nie wypracowuje tygodniowego pensum (środa 2h, czwartek 2h, piątek 5) i te doraźne zastępstwa zaliczono na poczet pensum.           

Odpowiedź:

Nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć obowiązuje 40 - godzinny i pięciodniowy tydzień pracy - art. 42 ust. 1 i 42c ust. 1 Karty Nauczyciela. Wyjątkowo można ustalić czterodniowy tydzień pracy. Nauczyciel niepełnozatrudniony może wyrabiać swoje pensum w czasie krótszym niż w 5 dni, np. w 3 dni. W pytaniu nie podano w jakim wymiarze pracuje nauczyciel, jaki ma wymiar pensum i ile godzin pracuje w poszczególne dni. Bez stych informacji nie sposób udzielić odpowiedzi. Proszę kierować się poniższymi informacjami ogólnymi.

Jeżeli nauczyciel realizuje zajęcia dydaktyczne, wychowawcze lub opiekuńcze w dniu wolnym od pracy otrzymuje za te zajęcia dzień wolny od pracy (art. 42c ust. 3 Karty Nauczyciela).

Udzielenie dnia wolnego w zamian za pracę w dniu wolnym od pracy powinno nastąpić do końca okresu rozliczeniowego (do końca roku szkolnego). Jeżeli dyrektor nie udzielił dnia wolnego, obowiązany jest wypłacić wynagrodzenie za każdą godzinę pracy przepracowaną w dniu wolnym od pracy, obliczoną jak godziny ponadwymiarowe (§ 10 rozporządzenia MENiS z dnia 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy).

Zatem jeżeli nauczyciel realizuje doraźne zastępstwa w dniu wolnym od pracy to powinien otrzymać dzień wolny od pracy (nawet za jedną godzinę zajęć). Nie ma możliwości nie wypłacać wynagrodzenie za dodatkowe godziny doraźnego zastępstwa.

Jeżeli nauczyciel realizuje zajęcia doraźne to powinien otrzymać z tego tytułu dodatkowe wynagrodzenie za godziny doraźnego zastępstwa (art. 35 Karty Nauczyciela).

Wyjątkowo możliwe jest przydzielenie zastępstw doraźnych, które nie są realizowane dodatkowo poza wymiarem zajęć nauczyciela, lecz w ramach tego wymiaru. W takim przypadku nauczycielowi nie przysługuje dodatkowe wynagrodzenie, ponieważ nie realizuje on dodatkowych godzin. Takie przypadki powinny jednak mieć miejsce w ostateczności, gdy nie można zastosować innego rozwiązania (gdy priorytetem staje się zapewnienie bezpieczeństwa uczniów). Co więcej, nie może to prowadzić do sytuacji, w której nauczyciel - nie może realizować swoich podstawowych obowiązków służbowych.

Podstawa prawna:

• 35, art. 42, art. 42c ustawy z 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2021 r. poz. 1762),
• 10 rozporządzenia MENiS z dnia 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 416 ze zm.).