PYTANIE

Jestem nauczycielem dyplomowanym z 24-letnim stażem. W ubiegłym roku otrzymałam wypowiedzenie warunków pracy i płacy i propozycję pracy na pół etatu.

Odwołałam się od tej decyzji i sąd przywrócił mnie do pracy. Jednak szkoła wniosła odwołanie, ale drugą sprawę też wygrałam. Moje pytanie brzmi: jak wyegzekwować zaległe wynagrodzenie? Otrzymałam 13 pensję oraz wyrównanie za nadgodziny pomniejszone o czas pozostawania bez pracy (4 miesiące). Podejrzewam, że podobnie będzie ze świadczeniem urlopowym. Moje pisma do burmistrza i dyrektora nic nie dają.

ODPOWIEDŹ

Zgodnie z art. 47 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (DzU z 1998 r. nr 21, poz. 94, z późn. zm.) pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, nie więcej jednak niż za 2 miesiące, a gdy okres wypowiedzenia wynosił 3 miesiące – nie więcej niż za 1 miesiąc. Jeżeli umowę o pracę rozwiązano z pracownikiem podlegającym szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem, wynagrodzenie przysługuje za cały czas pozostawania bez pracy. Do tej grupy zalicza się pracownika, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, a okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. Dotyczy to także przypadków, gdy rozwiązano umowę o pracę z pracownicą w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego albo z pracownikiem – ojcem wychowującym dziecko w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego, albo gdy rozwiązanie umowy o pracę podlega ograniczeniu z mocy przepisu szczególnego (np. członek organu związku zawodowego, społeczny inspektor pracy, radny).

Skoro pracodawca nie chce wypłacić pracownikowi należnego mu wynagrodzenia, pracownik powinien złożyć pozew do sądu pracy. Właściwym do rozpoznania tej sprawy będzie sąd rejonowy, w którego okręgu znajduje się szkoła. W sprawach o roszczenia wynikające z umowy o pracę, jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekracza 10 000 zł pozew powinien być sporządzony na urzędowym formularzu dostępnym w sądzie. Nie dotyczy to więc nauczyciela, którego podstawą zatrudnienia jest akt mianowania.

Należy pamiętać, że roszczenia o zapłatę wynagrodzenia ulegają przedawnieniu po trzech latach od daty ich wymagalności. Jednakże roszczenia stwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu przedawniają się z upływem 10 lat od uprawomocnienia się orzeczenia.

W pozwie należy określić wartość przedmiotu sporu. W tej sprawie będzie to dochodzona kwota wynagrodzenia. Pozew pracownika będzie wolny od opłaty sądowej. Zwolnienie dotyczy spraw, w których wartość przedmiotu sporu nie przekracza 50 000 zł. Dopiero składając apelację lub zażalenie, pracownik będzie musiał uiścić opłatę w wysokości 30 zł.

Pracownik, który wygrał sprawę w sądzie, może domagać się od pracodawcy przysługujących mu należności (w całości lub w części) jeszcze przed uprawomocnieniem się wyroku. Temu celowi służy rygor natychmiastowej wykonalności. W myśl Ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU nr 43, poz. 296, z późn. zm.) zasądzając należność pracownika w sprawach z zakresu prawa pracy, sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności w części nie przekraczającej pełnego jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika. Pracownik może w pozwie albo w później złożonym wniosku domagać się objęcia całej zasądzonej kwoty rygorem natychmiastowej wykonalności. Korzystny dla pracownika wyrok sądu I instancji, w stosunku do którego sąd II instancji oddalił apelację pracodawcy, podlega natychmiastowemu wykonaniu także w części, w której sąd nie nadał mu rygoru natychmiastowej wykonalności. Zasada ta odnosi się również do wyroków sądu II instancji zasądzających świadczenia na rzecz pracownika.

Jeżeli pracodawca nie chce dobrowolnie poddać się wyrokowi sądu, pracownik powinien złożyć wniosek wraz z tytułem wykonawczym do komornika, aby ten wyegzekwował od pracodawcy należne pracownikowi świadczenie pieniężne. W zasadzie pracownik może złożyć wniosek egzekucyjny do wybranego przez siebie komornika. Pracownik jest zwolniony od kosztów postępowania egzekucyjnego.

Na podstawie art. 51 § 1 Kodeksu pracy pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, wlicza się do okresu zatrudnienia okres pozostawania bez pracy, za który przyznano wynagrodzenie. Okresu pozostawania bez pracy, za który nie przyznano wynagrodzenia, nie uważa się za przerwę w zatrudnieniu, pociągającą za sobą utratę uprawnień uzależnionych od nieprzerwanego zatrudnienia.

Krystyna Więcławska-Stysz – prawnik, zajmuje się prawem pracy i prawem oświatowym