PYTANIE

Czy nauczyciel może korzystać ze stołówki szkolnej, ponosząc opłaty za posiłki? Jakie dodatkowe opłaty powinien ponieść w stosunku do uczniów?

ODPOWIEDŹ

Pracownicy szkoły mogą korzystać z posiłków wydawanych przez stołówkę szkolną pod warunkiem, że przyjęty przez dyrektora szkoły, działającego w porozumieniu z organem prowadzącym, regulamin korzystania ze stołówki szkolnej dopuszcza taką możliwość. Wysokość opłat za posiłki ponoszonych przez pracowników szkoły określa dyrektor szkoły w porozumieniu z organem prowadzącym szkołę.

UZASADNIENIE

Stosownie do treści przepisu art. 67a Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. DzU z 2004 r. nr 256, poz. 2572 z późn. zm. – dalej u.s.o) w celu zapewnienia prawidłowej realizacji zadań opiekuńczych, w szczególności wspierania prawidłowego rozwoju uczniów, szkoła może zorganizować stołówkę. Korzystanie z posiłków w stołówce szkolnej jest odpłatne. Warunki korzystania ze stołówki szkolnej, w tym wysokość opłat za posiłki, ustala dyrektor szkoły w porozumieniu z organem prowadzącym szkołę.

Do opłat wnoszonych za korzystanie przez uczniów z posiłku w stołówce szkolnej nie wlicza się wynagrodzeń pracowników i składek naliczanych od tych wynagrodzeń oraz kosztów utrzymania stołówki. Organ prowadzący szkołę może zwolnić rodziców albo ucznia z całości lub części opłat:

- w przypadku szczególnie trudnej sytuacji materialnej rodziny,

- w szczególnie uzasadnionych przypadkach losowych.

Organ prowadzący szkołę może upoważnić do udzielania zwolnień dyrektora szkoły, w której zorganizowano stołówkę.

Powyższe oznacza, że o zorganizowaniu w szkole stołówki decyduje samodzielnie dyrektor szkoły. Natomiast warunki korzystania ze stołówki szkolnej, w tym m.in. wysokość opłat za posiłki, dyrektor szkoły ustala już w porozumieniu z wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta). W tym celu niezbędne jest zatem powołanie przez dyrektora szkoły odpowiedniego dokumentu (np. stosowne zapisy w statucie szkoły lub powołanie regulaminu korzystania ze stołówki szkolnej) i uzyskanie co do jego zapisów porozumienia z organem prowadzącym.

Oczywiście nie ulega wątpliwości, że przepis art. 67a u.s.o. precyzuje zadania szkoły wynikające z jej funkcji opiekuńczej w stosunku do uczniów, zatem umożliwia uczniom, na zasadach określonych przez dyrektora szkoły, korzystanie przez nich z posiłków w stołówce szkolnej. Zadaniem szkoły nie jest natomiast zapewnienie posiłków innym pracownikom szkoły i z tego względu u.s.o. nie reguluje tego rodzaju kwestii. Na tej podstawie nie można jednak wykluczyć, aby poza uczniami z posiłków w stołówce szkolnej mogły korzystać także inne osoby, np. pracownicy szkoły czy emerytowani pracownicy szkoły. Można dopuścić sytuację, w której, na zasadach wskazanych przez dyrektora szkoły działającego w porozumieniu z organem prowadzącym, w regulaminie korzystania ze stołówki szkolnej, korzystającymi z posiłków w szkolnej stołówce będą również nauczyciele lub inni pracownicy szkoły. Nie oznacza to równocześnie, że jest możliwe, aby stołówka szkolna mogła prowadzić działalność gospodarczą czy przygotowywać posiłki po kosztach własnych na rzecz innego podmiotu. Wskazanie w art. 67 u.s.o., iż należność za posiłek wnoszona przez rodziców obejmuje wyłącznie tzw. „wsad do kotła” świadczy o konieczności pokrywania z budżetu organu prowadzącego szkołę tych kosztów posiłku, których nie kompensuje wnoszona opłata (do opłat wnoszonych za korzystanie przez uczniów z posiłku w stołówce szkolnej nie wlicza się wynagrodzeń pracowników i składek naliczanych od tych wynagrodzeń oraz kosztów utrzymania stołówki). W tej sytuacji, jeśli regulamin korzystania ze stołówki szkolnej dopuszcza możliwość korzystania z posiłków przez pracowników szkoły, w tym zakresie powinny pojawić się regulacje, w myśl których osoby inne niż uczniowie, posiadające prawo do korzystania z posiłków w stołówce szkolnej, powinny ponosić poza kosztem samego posiłku również pełne koszty jego przygotowania (całkowity koszt). Oznacza to, że opłata za posiłek w stołówce szkolnej dla tych osób będzie odpowiednio wyższa od opłaty wnoszonej przez rodziców uczniów.

Dariusz Skrzyński – prawnik, specjalista z zakresu prawa oświatowego, prawa pracy i prawa autorskiego.