PYTANIE
:

Już drugi rok wójt naszej gminy nie zapewnia nam, nauczycielom, tzw. średniego wynagrodzenia (bardzo niskie dodatki motywacyjne i wychowawcze – w szkołach w mieście te dodatki są duże i nie ma problemu ze średnim wynagrodzeniem).

W związku z tym z końcem roku proponuje nam wypracowanie dodatkowo kilkunastu godzin – w tym roku 16. Pieniądze za nie mamy otrzymać do końca grudnia. Nie mamy warunków na zrealizowanie kolejnych godzin, uczniowie są zmęczeni, a i my także (przeprowadzamy dodatkowe godziny z art. 42 KN). Czy wójt postępuje zgodnie z prawem? Jakie przepisy dotyczą zapewnienia nam średnich wynagrodzeń?

ODPOWIEDŹ
:

Konieczność zapewnienia nauczycielom średnich wynagrodzeń wynika z przepisów prawa, tj. Karty Nauczyciela. Organy prowadzące szkoły i placówki oświatowe mają w tym zakresie pewne obowiązki, m.in. powinny opracować regulamin wynagradzania nauczycieli tak, aby średnie wynagrodzenie nauczycieli odpowiadało na obszarze działania danej jednostki samorządu terytorialnego co najmniej średnim wynagrodzeniom, określonym w przepisach Ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela.

Odpowiedzi na zadane pytanie należy szukać w tym regulaminie.

UZASADNIENIE:

Zgodnie z art. 30 ust1. KN – wynagrodzenie nauczycieli, z zastrzeżeniem art. 32, składa się z:

1) wynagrodzenia zasadniczego;

2) dodatków: za wysługę lat, motywacyjnego, funkcyjnego oraz za warunki pracy;

3) wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw;

4) nagród i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy, z wyłączeniem świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych i dodatków socjalnych określonych w art. 54.

Świadczenia wynikające ze stosunku pracy obejmują sobą: dodatkowe wynagrodzenie roczne, odprawy emerytalne, nagrody jubileuszowe, nagrody ze specjalnego funduszu nagród, zasiłek na zagospodarowanie i wynagrodzenie za pracę w porze nocnej.

Na wysokość zatrudnienia duży wpływ ma stopień awansu zawodowego, powierzone stanowisko, kwalifikacje, wymiar zajęć obowiązkowych, jakość świadczonej pracy i zaangażowanie pracowników oraz dodatki do wynagrodzeń wynikające z powyższych.

Minister właściwy do spraw oświaty ustala w drodze rozporządzenia minimalne stawki wynagrodzenia zasadniczego dla nauczycieli. Natomiast szczegóły w zakresie dodatków do wynagrodzenia, obliczania nadgodzin, nagród itp. ustala organ prowadzący w drodze regulaminu. Regulamin podlega uzgodnieniu ze związkami zawodowymi zrzeszającymi nauczycieli.

Średnie wynagrodzenie nauczycieli stanowi dla:

1) nauczyciela stażysty – 100 % (2618,10 zł)

2) nauczyciela kontraktowego – 111 % (2906,09 zł)

3) nauczyciela mianowanego – 144 % (3770,06 zł)

4) nauczyciela dyplomowanego – 184 % (4817,30 zł)

– kwoty bazowej, określanej dla nauczycieli corocznie w ustawie budżetowej (w 2011 r. wynosi ona 2618,10 zł).

Środki niezbędne na średnie wynagrodzenia nauczycieli wraz z pochodnymi od wynagrodzeń, są zagwarantowane przez państwo w dochodach jednostek samorządu terytorialnego.

Organy prowadzące szkoły będące jednostkami samorządu terytorialnego mogą zwiększać środki na wynagrodzenia nauczycieli, w tym podwyższać minimalne stawki wynagrodzenia zasadniczego. Organy prowadzące mogą ponadto upoważniać dyrektorów szkół, w indywidualnych przypadkach oraz w granicach ustalonego planu finansowego szkoły, do przyznawania minimalnej stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela wyższej od ustalonej w przepisach.

Zwiększenie środków na poszczególne składniki wynagrodzenia dla nauczycieli ponad poziom określony może odbywać się wyłącznie z dochodów własnych jednostek samorządu terytorialnego.

W terminie do dnia 20 stycznia każdego roku organ prowadzący szkołę będący jednostką samorządu terytorialnego przeprowadza analizę poniesionych w poprzednim roku kalendarzowym wydatków na wynagrodzenia nauczycieli w odniesieniu do wysokości średnich wynagrodzeń, o których mowa w art. 30 ust. 3 KN, oraz średniorocznej struktury zatrudnienia nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego.

W przypadku nieosiągnięcia w roku podlegającym analizie wysokości średnich wynagrodzeń, w składnikach wskazanych organ prowadzący szkołę ustala kwotę różnicy między wydatkami poniesionymi na wynagrodzenia nauczycieli w danym roku, a iloczynem średniorocznej liczby etatów nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego oraz średnich wynagrodzeń nauczycieli w danym roku.

Kwota różnicy jest dzielona między nauczycieli zatrudnionych i pobierających wynagrodzenie w roku, dla którego ustalono kwotę różnicy, w szkołach prowadzonych przez jednostkę samorządu terytorialnego i wypłacana w terminie do dnia 31 stycznia roku kalendarzowego następującego po roku, dla którego wyliczono kwotę różnicy, w formie jednorazowego dodatku uzupełniającego ustalanego proporcjonalnie do okresu zatrudnienia oraz osobistej stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela, zapewniając osiągnięcie średnich wynagrodzeń na poszczególnych stopniach awansu zawodowego.

W terminie do dnia 10 lutego roku kalendarzowego następującego po roku, który podlegał analizie, organ prowadzący szkołę będący jednostką samorządu terytorialnego sporządza sprawozdanie z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego w szkołach. Sprawozdanie przedkłada w terminie 7 dni od jego sporządzenia regionalnej izbie obrachunkowej, a także organowi stanowiącemu oraz związkom zawodowym zrzeszającym nauczycieli.

Sumując, należy zaznaczyć, że to organ prowadzący odpowiada za zapewnienie nauczycielom ze „swojego obszaru” tzw. średniego wynagrodzenia. W przypadku nieosiągnięcia tej wysokości należy obliczyć różnicę i w terminie do 31 stycznia roku następnego wypłacić jednorazowy dodatek uzupełniający. Całość powinna znaleźć odzwierciedlenie w regulaminie opracowanym przez organ prowadzący (warto się z nim zapoznać szczegółowo), jednocześnie działania te podlegają kontroli regionalnej izby obrachunkowej, związków zawodowych i organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela;

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 stycznia 2010 r. w sprawie sposobu opracowywania sprawozdania z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego w szkołach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego (Dz. U nr 6, poz. 35 z późn. zm.);

Lucyna Gromiec – konsultant w Pracowni Doskonalenia Kadry Kierowniczej Oświaty i Doradztwa Metodycznego Świętokrzyskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Kielcach; prowadzi szkolenia dla kierowniczej kadry oświatowej, rad pedagogicznych, nauczycieli oraz wychowawców; współautorka projektu edukacji prawnej społeczności szkolnej; nauczyciel akademicki w Wyższej Szkole Administracji Publicznej; ekonomista, dyrektor szkoły ponadgimnazjalnej.