PYTANIE

Przyznano mi zapomogę pieniężną z ZFŚS na święta Bożego Narodzenia. Od tej kwoty (360 zł) naliczono mi podatek.

Jest to pierwsze moje świadczenie w tym roku kalendarzowym (w czerwcu wypłacono tzw. ekwiwalent urlopowy zgodnie z KN i pobrano należny podatek w wysokości 18%). Zgodnie z ustawą 380 zł - to kwota, która zwolniona jest od podatku. Księgowa i dyrektor szkoły stwierdzili, że w związku z tym wyjdzie nadpłata podatku i dostanę tę kwotę w kwietniu 2010 r. Chcę się dowiedzieć, czy zakład ma prawo pobierać podatek, którego w świetle ustawy nie powinno się uiszczać, zwłaszcza, że dyrektor jest tego świadomy?

ODPOWIEDŹ

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 67 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2000 r. nr 14, poz. 176, z późn. zm.) wolna od podatku dochodowego jest wartość otrzymanych przez pracownika w związku z finansowaniem działalności socjalnej (o której mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych), świadczeń rzeczowych oraz otrzymanych przez niego w tym zakresie świadczeń pieniężnych, sfinansowanych w całości ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych, łącznie do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 380 zł (rzeczowymi świadczeniami nie są bony, talony i inne znaki, uprawniające do ich wymiany na towary lub usługi). Należy podkreślić, że wskazana ustawa jest podstawowym aktem prawnym regulującym przychody pracowników, a jej brzmienie w zakresie analizowanego przepisu zostało zmienione Ustawą z dnia 17 lipca 2009 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2009 r. nr 125, poz. 1037), która weszła w życie w dniu 22 sierpnia 2009 r. i stosuje się ją do dochodów uzyskanych od dnia 1 stycznia 2009 r. Omawiana nowelizacja ma istotne znaczenie praktyczne, bowiem do końca roku 2008 zwolnione od podatku były świadczenia rzeczowe (poza bonami towarowymi itp.) finansowane ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych.

Nie ulega wątpliwości, że zgodnie z art. 2 pkt 1 Ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 1996 r. nr 70, poz. 335, z późn. zm.), ze środków funduszu może być udzielana finansowa pomoc materialna, która od 22 sierpnia 2009 r. (a de facto od 1 stycznia 2009 r.) jest zwolniona od podatku dochodowego do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 380 zł. Świadczenia takiego nie powinno się wykazywać w PIT-11 pracownika.

Na szkole jako płatniku podatku dochodowego od osób fizycznych, zgodnie z art. 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ciąży obowiązek obliczenia i pobrania w ciągu roku zaliczek na podatek dochodowy. Zgodnie z tym przepisem pracodawca obowiązany jest jako płatnik obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy - wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej. Treść tego przepisu nie pozostawia wątpliwości, że chodzi o obliczanie i pobieranie zaliczki we właściwej wysokości, co podkreślił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w wyroku z 18 lutego 2009 r. (I SA/OI 574/08).

Wobec powyższego należy uznać, że pracodawca nie ma prawa świadomie i z premedytacją pobierać podatku od świadczenia pieniężnego, które ustawodawca wyraźnie zwolnił od podatku dochodowego. Pracodawca powinien bezwzględnie działać na podstawie powszechnie obowiązujących przepisów prawa i w takim wypadku zsumować wszystkie świadczenia rzeczowe i pieniężne wypłacone pracownikowi w całym 2009 roku, które zostały sfinansowane z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Jeżeli suma ta przekroczy kwotę 380 zł, to dopiero wtedy (od kolejnych wypłaconych świadczeń) pracodawca powinien pobrać zaliczkę na podatek dochodowy.

Tomasz Lewicki – prawnik, specjalista z zakresu prawa oświatowego i prawa pracy, pracownik oświaty w samorządzie terytorialnym, nauczyciel przedmiotów prawniczych w zaocznej szkole policealnej.