Pytanie:

Jestem nauczycielem przyrody w szkole podstawowej. Ukończyłem także kurs kwalifikacyjny w zakresie oligofrenopedagogiki. Prowadziłem przez ostatnie 3 lata zajęcia z uczniem posiadającym orzeczenie o niepełnosprawności. Dyrektor poinformował mnie, że w szkole od września będzie potrzebny nauczyciel wspomagający w klasach I–III, co wiąże się ze zmianą mojego angażu. Oświadczono mi, że będę musiał oddać etat przyrodnika osobie, która do tej pory pracowała na 1/4 etatu. W szkole są łącznie 4 osoby posiadające taki kurs, jaki ja ukończyłem. Moje wątpliwości dotyczą dwóch kwestii: Po pierwsze – czy ja w ogóle mogę zmienić angaż z przedmiotowca na nauczyciela wspomagającego, skoro jestem wyłącznie magistrem geografii z podyplomowymi studiami z zakresu przyrody i wspomnianym kursem oligofrenopedagogiki? Nie mam żadnych kwalifikacji do bycia nauczycielem edukacji zintegrowanej. Po drugie – czy muszę się zgodzić na taką zmianę? Pracuję jako przyrodnik od początku reformy oświatowej, a moi uczniowie mają liczne osiągnięcia. Zrobiłem kurs oligofrenopedagogiki, ponieważ taka była prośba poprzedniego dyrektora – nie było nikogo, kto wtedy mógłby zająć się takim dzieckiem. Natomiast nigdy nie sądziłem, że to będzie miało wpływ na zmianę mojego stosunku pracy.

Odpowiedź:

Kwalifikacje nauczyciela wspomagającego powinny być dostosowane do potrzeb dzieci, z jakimi będzie pracował, a wynikającymi z posiadanych przez nie orzeczeń. Zgodnie z przepisem § 6 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (t.j. DzU 2014 r., poz. 414) w przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych (zakładam, że o taką chodzi autorowi pytania) za zgodą organu prowadzącego można zatrudnić dodatkowo nauczycieli posiadających kwalifikacje w zakresie pedagogiki specjalnej w celu współorganizowania kształcenia uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie oraz zagrożonych niedostosowaniem społecznym. Nauczyciele wspomagający zgodnie z przepisem § 6 ust. 3 przywołanego rozporządzenia:

– prowadzą wspólnie z innymi nauczycielami zajęcia edukacyjne oraz wspólnie z innymi nauczycielami i ze specjalistami realizują zintegrowane działania i zajęcia, określone w programie;

– prowadzą wspólnie z innymi nauczycielami i ze specjalistami pracę wychowawczą z uczniami niepełnosprawnymi, niedostosowanymi społecznie oraz zagrożonymi niedostosowaniem społecznym;

– uczestniczą, w miarę potrzeb, w zajęciach edukacyjnych prowadzonych przez nauczycieli oraz w zintegrowanych działaniach i zajęciach, określonych w programie, realizowanych przez nauczycieli i specjalistów;

– udzielają pomocy nauczycielom prowadzącym zajęcia edukacyjne oraz nauczycielom specjalistom realizującym zintegrowane działania i zajęcia, określone w programie, w doborze form i metod pracy z uczniami niepełnosprawnymi, niedostosowanymi społecznie oraz zagrożonymi niedostosowaniem społecznym.

Z powyższego wynika, że nauczyciel wspomagający powinien posiadać kwalifikacje w zakresie pedagogiki specjalnej. Ukończenie kursu kwalifikacyjnego (zakładam, że ukończony przez Pana kurs był kursem kwalifikacyjnym) z zakresu oligofrenopedagogiki takiego wykształcenia nie daje.

Szczegółowe kwalifikacje wymagane od nauczycieli w poszczególnych typach szkół reguluje Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (t.j. DzU 2013 r., poz. 1207). Zgodnie z przepisem § 4 przywołanego rozporządzenia kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w klasach I–III szkoły podstawowej posiada osoba, która ukończyła:

– studia magisterskie na kierunku/specjalności zgodnym z nauczanym przedmiotem lub prowadzonymi zajęciami oraz posiada przygotowanie pedagogiczne;

– studia magisterskie na kierunku, którego zakres określony w standardzie kształcenia dla takiego kierunku studiów w grupie treści podstawowych i kierunkowych obejmuje treści nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć oraz posiada przygotowanie pedagogiczne lub

– studia magisterskie na kierunku lub specjalności innej niż w wskazane wyżej i studia podyplomowe w zakresie nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć oraz posiada przygotowanie pedagogiczne lub

– studia pierwszego stopnia na kierunku zgodnym z nauczanym przedmiotem lub prowadzonymi zajęciami oraz posiada przygotowania pedagogiczne lub

– studia pierwszego stopnia na kierunku, którego zakres określony w standardzie kształcenia dla tego kierunku studiów w grupie treści podstawowych i kierunkowych obejmuje treści nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć oraz posiada przygotowanie pedagogiczne lub

– studia wyższe na kierunku/specjalności innym niż wskazane wyżej, a ponadto ukończyła studia podyplomowe lub kurs kwalifikacyjny w zakresie nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć oraz posiada przygotowanie pedagogiczne lub

– ukończyła zakład kształcenia nauczycieli w specjalności odpowiadającej nauczanemu przedmiotowi lub prowadzonym zajęciom lub

– ukończyła zakład kształcenia nauczycieli w specjalności wskazanej wyżej, a ponadto ukończyła kurs kwalifikacyjny w zakresie nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć lub

– studia wyższe na kierunku pedagogika w specjalności przygotowującej do pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym lub wczesnoszkolnym lub

– zakład kształcenia nauczycieli w specjalności przygotowującej do pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym lub wczesnoszkolnym.

Z powyższego wynika, że zgodnie z informacjami zawartymi w pytaniu, nie posiada Pan przygotowania do pracy na I etapie edukacyjnym.

Co do kwestii Pana zgody na zmianę stanowiska pracy, to oczywiście takiej zgody Pan nie musi wyrażać. Nawiązanie stosunku pracy opiera się na zgodnej woli obu stron.

Zgodnie z przepisem art. 39 ust. 3 Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. DzU 2004 r., nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) dyrektor szkoły jest kierownikiem zakładu pracy dla zatrudnionych w szkole nauczycieli i innych pracowników i do jego kompetencji należy m.in. zatrudnianie i zwalnianie pracowników szkoły, jak również przydział zadań dydaktycznych. Podejmując decyzje kadrowe, dyrektor szkoły musi kierować się przepisami prawa. Przede wszystkim musi zatrudniać nauczycieli zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami oraz posiadanym stopniem awansu zawodowego. Jednakże głębsza analiza Pana sytuacji w szkole wymagałaby wiedzy dotyczącej podstawy zatrudnienia oraz sytuacji kadrowej.