PYTANIE

Czy na dzień dzisiejszy obowiązuje przepis mówiący, iż praca w świetlicy szkolnej wymaga odpowiednich kwalifikacji, tzn. legitymowania się dyplomem ukończenia pedagogiki ogólnej lub pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej?

Czy jeśli mam takie właśnie wykształcenie i zostałam zatrudniona jako wychowawca świetlicy, dyrektor może zwolnić mnie, aby obsadzić mój wakat nauczycielem nauczania zintegrowanego (niemającym ukończonej pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej)?

ODPOWIEDŹ

Pytanie porusza dwie kwestie. Po pierwsze, czy nauczyciel pracujący w świetlicy powinien posiadać odpowiednie kwalifikacje. Po drugie – kiedy pracodawca może zwolnić nauczyciela świetlicy.

Odpowiadając na pierwsze pytanie należy stwierdzić, że w obecnym stanie prawnym zasady kwalifikacji nauczyciela do pracy w świetlicy reguluje § 24 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (DzU z 2009 r. nr. 50, poz. 400).

Kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela-wychowawcy w świetlicach szkolnych posiada osoba, która:

1) ukończyła studia wyższe na kierunku pedagogika w specjalności odpowiadającej prowadzonym zajęciom oraz posiada przygotowanie pedagogiczne lub

2) ukończyła studia wyższe na dowolnym kierunku (specjalności) i studia podyplomowe z zakresu prowadzonych zajęć oraz posiada przygotowanie pedagogiczne, lub

3) ma kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym typie szkoły, w której prowadzona jest świetlica szkolna.

Wychowawca zgodnie z obowiązującymi uregulowaniami prawnymi powinien przestrzegać też podstawowych zasad moralnych oraz spełniać warunki zdrowotne do wykonywania tego zawodu.

Odnośnie drugiego pytania należy stwierdzić, że kryteria doboru nauczycieli do pracy w świetlicy ustala dyrektor szkoły w ramach prowadzonej przez siebie polityki kadrowej. Jako zasadę należy przyjąć, że decyzje kadrowe dotyczące pracowników świetlicy powinny być uzgadniane z kierownikiem świetlicy (jeżeli jest). Również dyrektor jako pracodawca jest uprawniony do tego. aby podjąć decyzję o zwolnieniu. Wybór nauczyciela do zwolnienia powinien być dokonany przy zastosowaniu kryteriów obiektywnych, niedyskryminujących, jasnych, czytelnych dla zainteresowanych. Kryteria te powinny w pierwszej kolejności dotyczyć dorobku zawodowego (staż pracy, ocena pracy, kwalifikacje formalne i faktyczne), w dalszej dopiero – sytuacji osobistej nauczyciela (stan rodzinny, posiadanie innych źródeł dochodu).

W opisanej sytuacji wydaje się, że posiada Pani kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela-wychowawcy w świetlicy na podstawie nowego rozporządzenia o kwalifikacji (obowiązuje ono od dnia 1 września 2009 r.). Posiada je także nauczyciel nauczania zintegrowanego, bowiem przepisy dopuszczają do pracy w świetlicy osoby, które mają kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym typie szkoły, w której prowadzona jest świetlica szkolna (zakładam, że sprawa dotyczy szkoły podstawowej). Zatem z formalnoprawnego punktu widzenia dyrektor może Panią zwolnić, i na Pani miejsce zatrudnić nauczyciela, który legitymuje się tylko kwalifikacjami wymaganymi w danym typie szkoły, czyli szkoły podstawowej. Jednak w tym przypadku kryterium zwolnienia nie może być tylko subiektywną oceną dyrektora, musi mieć podstawę obiektywną.

Dariusz Skrzyński – prawnik, specjalista z zakresu prawa oświatowego, prawa pracy i prawa autorskiego.