PYTANIE

Pracownik we wniosku o przyznanie dofinansowania do wypoczynku zorganizowanego we własnym zakresie i oświadczeniu o dochodach przedstawił nieprawdę (nie wykazał dochodów z dodatkowego źródła pracy).

Jakie konsekwencje prawne w stosunku do takiego pracownika powinien i może zastosować pracodawca (dyrektor szkoły)?

Na składanym przez pracownika oświadczeniu jest zapis: W przypadku zmiany dotyczącej sytuacji materialnej i bytowej mojej rodziny w ciągu roku, złożę natychmiast nowe oświadczenie. Świadom/a odpowiedzialności karnej potwierdzam własnoręcznym podpisem prawdziwość danych zamieszczonych w niniejszym oświadczeniu.

ODPOWIEDŹ

Ustawa z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 1996 r. nr 70, poz. 335, z późn. zm.) – dalej u.z.f.ś.s. nie reguluje zagadnień dotyczących warunków ubiegania się o świadczenia z funduszu socjalnego. Kwestie te powinny zostać rozstrzygnięte w zapisach regulaminu zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (art. 8 ust. 2 u.z.f.ś.s.), przy czym w postanowieniach regulaminu powinna znaleźć odzwierciedlenie zasada, iż przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z funduszu socjalnego uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z tego funduszu (art. 8 ust. 1 u.z.f.ś.s.).

Ponieważ przepisy u.z.f.ś.s. nie określają sposobu dokumentowania dochodów pracowników do celów socjalnych, pracodawca może i powinien, według zasad przyjętych w wewnętrznym regulaminie, poprosić o oświadczenie o sytuacji dochodowej pracownika i członków jego rodziny. Bowiem o sytuacji materialnej pracownika decydują nie tylko jego zarobki w szkole, ale także sytuacja dochodowa osób, które wraz z pracownikiem prowadzą wspólne gospodarstwo domowe. Informacje podane przez pracownika posłużą ustaleniu wysokości dofinansowania z ZFŚS. W związku z powyższym przedłożone przez pracowników oświadczenia powinny zawierać pełną informację na temat dochodów pracownika oraz osób pozostających z nim we wspólnym gospodarstwie domowym.

Oczywistym jest, iż pracodawca nie ma środków prawnych, aby zweryfikować podane informacje przez pracownika. Tym samym niekiedy pracodawcy żądają przedłożenia innych dokumentów przez pracownika, jak formularza PIT czy zaświadczenia o dochodach od innego pracodawcy.

Należy jednak pamiętać, iż świadczenia z ZFŚS mają charakter uznaniowy, wobec czego pracodawca, który uważa, że pracownik oszukuje, może po prostu odmówić wypłaty świadczenia. Pracownikowi w takim przypadku nie przysługuje żadne roszczenie o wypłatę takiego świadczenia.

W skrajnych przypadkach jeśli pracownik poda nieprawdziwe dane, to zgodnie z podpisanym przez niego oświadczeniem, ponosi odpowiedzialność karną za fałszywe oświadczenia. Zgodnie z art. 233 Ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (DzU z 1997 r. nr 88, poz. 553, z późn. zm.), kto składa fałszywe oświadczenie podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. W takim przypadku, jeśli nie przedstawi prawdziwego oświadczenia, należy złożyć doniesienie do prokuratury o popełnieniu czynu mającego znamiona przestępstwa.

Dariusz Skrzyński – prawnik, specjalista z zakresu prawa oświatowego, prawa pracy i prawa autorskiego.