Kwestię oceny z zachowania w szkołach reguluje Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania, promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (DzU, Nr 83, poz. 562).

Zgodnie z § 2 rozporządzenia
ocenianiu podlegają:

1) osiągnięcia edukacyjne ucznia;

2)
zachowanie ucznia, które polega na rozpoznawaniu przez wychowawcę klasy, nauczycieli oraz uczniów danej klasy stopnia respektowania przez ucznia zasad współżycia społecznego i norm etycznych oraz obowiązków ucznia określonych w statucie szkoły.

Ocenianie osiągnięć edukacyjnych i zachowania ucznia odbywa się w ramach oceniania wewnątrzszkolnego (§ 3 ust. 1), które obejmuje między innymi ustalenie kryteriów oceniania zachowania (§ 3 ust. 3 pkt. 2).

Zgodnie natomiast z § 4 ust. 2 wychowawca klasy na początku każdego roku szkolnego informuje uczniów oraz ich rodziców (prawnych opiekunów) o warunkach i sposobie oraz kryteriach oceniania zachowania
. Dokonując oceny z zachowania (śródrocznej i rocznej), uwzględnia się w szczególności (§ 15 ust. 1):

1) wywiązywanie się z obowiązków ucznia;

2) postępowanie zgodne z dobrem społeczności szkolnej;

3) dbałość o honor i tradycje szkoły;

4) dbałość o piękno mowy ojczystej;

5) dbałość o bezpieczeństwo i zdrowie własne oraz innych osób;

6) godne, kulturalne zachowanie się w szkole i poza nią;

7) okazywanie szacunku innym osobom.

Kryteria oceny z zachowania powinny być precyzyjnie określone, dlatego w szkołach funkcjonują wewnątrzszkolne systemy oceniania, które powinny zawierać informacje, kiedy uczeń zasługuje na poszczególne oceny: wzorową, bardzo dobrą, dobrą, poprawną, nieodpowiednią czy naganną. WSO powinny być zatwierdzone przez Radę Pedagogiczną, Radę Rodziców oraz Samorząd Uczniowski.

Aktualnie w szkołach polskich, zwłaszcza w gimnazjach, istnieje problem palenia papierosów przez uczniów. Ustalenie, których uczniów to dotyczy nie jest trudne, gdyż w okolicach szkół można zaobserwować grupki młodych osób, które przerwy spędzają na paleniu papierosów.

Co można zrobić z tym problemem?

• 
  

  W pierwszej kolejności zawiadamia się rodziców. Ich reakcja bywa różna – niektórzy są oburzeni, inni zobojętnieni, wreszcie są i tacy, którzy doskonale wiedzą o fakcie palenia papierosów przez syna bądź córkę, ale nie widzą w tym nic niestosownego

  
  


• 
  

  Należy prowadzić działalność profilaktyczną uświadamiającą uczniom zgubne skutki używania nikotyny.

  
  


• 
  

  
  Konieczne jest wzięcie omawianego problemu pod uwagę przy wystawianiu oceny z zachowania (w oparciu o § 15 ust. 1 pkt 6). Jeśli szkoła uważa za właściwe karać uczniów za publiczne palenie papierosów (które na pewno nie jest kulturalnym zachowaniem ucznia), to
  musi to sprecyzować w kryteriach oceniania zachowania w WSO. Ponadto winno to być dokładnie omówione rodzicom na pierwszych zebraniach oraz uświadomione uczniom na lekcjach wychowawczych. Przy czym nauczyciele powinni konsekwentnie postępować przy likwidacji problemu palenia oraz wystawianiu ocen z zachowania.

  
  

Pamiętać jednak należy, że obniżenie uczniowi oceny z zachowania za palenie papierosów, może spotkać się e sprzeciwem rodziców, jeżeli takiego działania nie przewiduje wewnątrzszkolny system oceniania.

Wojciech Melosik – dyrektor Szkoły Podstawowej nr 62