PYTANIE

Uczennica, samotna matka 7-miesięcznego dziecka, zwróciła się z prośbą o udzielenie na okres roku szkolnego urlopu od nauki szkolnej, gdyż nie ma możliwości zapewnienia opieki dziecku. Powołuje się przy tym na zapis w Ustawie z 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny (DzU, Nr 17, poz. 78, art. 2 pkt. 3). Czy powyższa ustawa lub inny akt prawny pozwala dyrektorowi na udzielenie urlopu w wymiarze jednego roku szkolnego, po skończeniu którego uczennica może wrócić do szkoły?

ODPOWIEDŹ

Przepisy prawa nie przewidują w zasadzie udzielania urlopów dla uczniów
z wyjątkiem urlopu dla uczennic w ciąży. Szkoła ma obowiązek udzielić uczennicy w ciąży urlopu oraz innej pomocy niezbędnej do ukończenia przez nią edukacji, w miarę możliwości nie powodując opóźnień w zaliczaniu przedmiotów. Jeżeli ciąża, poród lub połóg powoduje niemożliwość zaliczenia w terminie egzaminów ważnych dla ciągłości nauki, szkoła zobowiązana jest do wyznaczenia dodatkowego terminu egzaminu dogodnego dla kobiety, w okresie nie dłuższym niż 6 miesięcy (ustawa z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży
(DzU, Nr 17, poz. 78 z późniejszymi zmianami).

Uczennice w ciąży i
nieletnie matki mogą dziś kontynuować naukę dzięki zmianom w prawie oświatowym i odpowiednim zapisom w statucie szkoły. Gwarantują one prawo do:

• 
  

  urlopu,

  
  


• 
  

  wyznaczenia dodatkowych terminów egzaminów dogodnych dla uczennicy,

  
  


• 
  

  indywidualnego toku nauczania,

  
  


• 
  

  pomocy psychologiczno-pedagogicznej,

  
  


• 
  

  opieki medycznej,

  
  


• 
  

  innych form pomocy niezbędnych do wypełnienia obowiązku szkolnego.

  
  

Należy także pamiętać, że zgodnie z art. 15 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (DzU z 2004 r., Nr 256, poz. 2572 z późniejszymi zmianami)
nauka jest obowiązkowa do ukończenia 18 roku życia. Obowiązek szkolny dziecka rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego w tym roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat, oraz trwa do ukończenia gimnazjum, nie dłużej jednak niż do ukończenia 18 roku życia. Po ukończeniu 18 lat uzyskiwanie i uzupełniania przez osoby dorosłe wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych odbywa się w szkołach dla dorosłych.

Tak więc zasadniczo,
o ile dziewczyna chce,
ma możliwość wzięcia urlopu lub skorzystania z prawa ubiegania się o indywidualny tok nauki. Kwestie te reguluje Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 grudnia 2001 r. w sprawie warunków i trybu udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki oraz organizacji indywidualnego programu lub toku nauki (DzU z 2002 r., Nr 3, poz. 28).

Zachęcam do skorzystania z tej drugiej możliwości, w przypadku której nie traci się roku!

Warto pamiętać, że uczeń realizujący indywidualny program nauki kształci się w zakresie jednego, kilku lub wszystkich obowiązujących zajęć edukacyjnych, przewidzianych w szkolnym planie nauczania dla danej klasy, według programu dostosowanego do jego uzdolnień, zainteresowań i możliwości edukacyjnych. Może on realizować w ciągu jednego roku szkolnego program nauczania z zakresu dwóch lub więcej klas i może być klasyfikowany i promowany w czasie całego roku szkolnego.
Indywidualny program lub tok nauki można realizować na każdym etapie edukacyjnym i w każdym typie szkoły. Zezwolenie na indywidualny program lub tok nauki wydaje dyrektor szkoły w przypadku pozytywnej opinii rady pedagogicznej i pozytywnej opinii publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej. Zezwolenia, o którym mowa, udziela się na czas określony, nie krótszy niż jeden rok szkolny. Uczeń realizujący indywidualny tok nauki jest klasyfikowany na podstawie egzaminu klasyfikacyjnego.

Ponadto, na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 października 1993 r. o pomocy w zakresie opieki socjalnej i prawnej udzielanej kobietom w ciąży i wychowującym dziecko, uczennica ta (o ile spełnia wymogi określone w Rozporządzeniu Rady Ministrów o pomocy w zakresie opieki socjalnej i prawnej udzielanej kobietom w ciąży i wychowującym dziecko – DzU z 1993 r., Nr 97, poz. 441 z późniejszymi zmianami) może skorzystać z:

• 
  

  zasiłku pieniężnego,

  
  


• 
  

  zasiłku w naturze,

  
  


• 
  

  zwrotu wydatków poniesionych w związku z ciążą, porodem i połogiem, na leczenie w publicznych zakładach opieki zdrowotnej oraz na leki,

  
  


• 
  

  nieodpłatnego poradnictwa rodzinnego, psychologicznego, prawnego, pedagogicznego,

  
  


• 
  

  pobytu w domu pomocy społecznej.

  
  

Podstawa prawna

1. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (DzU z 2004 r., Nr 256, poz. 2572 z późniejszymi zmianami).

2. Ustawa z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży
(DzU, Nr 17, poz. 78 z późniejszymi zmianami).

3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 grudnia 2001 r. w sprawie warunków i trybu udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki oraz organizacji indywidualnego programu lub toku nauki (DzU z 2002 r., Nr 3, poz. 28).

4. Rozporządzenie Rady Ministrów o pomocy w zakresie opieki socjalnej i prawnej udzielanej kobietom w ciąży i wychowującym dziecko (DzU z 1993 r., Nr 97, poz. 441 z późniejszymi zmianami).

5. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (DzU z 2007 r., Nr 83, poz. 562 z późniejszymi zmianami).

6. Statut szkoły.

Lucyna Gromiec – konsultant w Pracowni Doskonalenia Kadry Kierowniczej Oświaty i Doradztwa Metodycznego Świętokrzyskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Kielcach; prowadzi szkolenia dla kierowniczej kadry oświatowej, rad pedagogicznych, nauczycieli oraz wychowawców; współautorka projektu edukacji prawnej społeczności szkolnej, nauczyciel akademicki w Wyższej Szkole Administracji Publicznej, ekonomista.