PYTANIE

Co dzieje się z uczniem, który nie został dopuszczony do egzaminu klasyfikacyjnego w klasyfikacji śródrocznej lub uzyskał ocenę niedostateczną na egzaminie klasyfikacyjnym? Jaka jest wobec niego procedura stosowana? Jak należy go traktować w drugim półroczu? Czy można go skreślić z listy uczniów? Czy może będzie musiał powtarzać klasę?

ODPOWIEDŹ

Odpowiedź na to pytanie nie jest łatwa, ponieważ przepisy prawa nie rozstrzygają tej kwestii. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z 30 kwietnia 2007 roku
w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (DzU Nr 83, poz. 562):

§ 17 ust. 1.
Uczeń może nie być klasyfikowany z jednego, kilku albo wszystkich zajęć edukacyjnych, jeżeli brak jest podstaw do ustalenia śródrocznej lub rocznej oceny klasyfikacyjnej z powodu nieobecności ucznia na zajęciach edukacyjnych przekraczającej połowę czasu przeznaczonego na te zajęcia w szkolnym planie nauczania.

ust. 2.
Uczeń niesklasyfikowany z powodu usprawiedliwionej nieobecności może zdawać egzamin klasyfikacyjny.

ust. 3.
Na wniosek ucznia niesklasyfikowanego z powodu nieusprawiedliwionej nieobecności lub na wniosek jego rodziców (prawnych opiekunów) rada pedagogiczna może wyrazić zgodę na egzamin klasyfikacyjny.

Oznacza to, że rada pedagogiczna nie jest zobowiązana uwzględniać wniosku ucznia (lub jego rodziców) o zgodę na egzamin klasyfikacyjny!
Mało tego,
z przepisów nie wynika wprost,
co się dzieje z uczniem, który nie został dopuszczony do egzaminu klasyfikacyjnego lub uzyskał ocenę niedostateczną na tym egzaminie. Regulacje w tym zakresie mogą się znajdować w statucie szkoły lub szkolnym regulaminie oceniania. Wydaje się jednak, że nie można zabronić uczniowi uczęszczania na zajęcia w drugim półroczu mimo niesklasyfikowania lub uzyskania oceny niedostatecznej z egzaminu w klasyfikacji śródrocznej, gdyż dotyczy to tylko części, a nie całości zajęć w danym roku szkolnym. W §
11 ust. 1 przywołanego rozporządzenia czytamy, że

klasyfikacja śródroczna polega na okresowym podsumowaniu osiągnięć edukacyjnych ucznia z zajęć edukacyjnych określonych w szkolnym planie nauczania, i zachowania ucznia oraz ustaleniu śródrocznych ocen klasyfikacyjnych
. Ponieważ klasyfikacja roczna polega na ocenie osiągnięć ucznia w całym roku szkolnym, to sądzić należy, że nic nie stoi na przeszkodzie, by uczeń mógł być klasyfikowany z końcem roku szkolnego. Należy oczywiście wówczas brać pod uwagę osiągnięcia ucznia z całego roku szkolnego.

Dodatkowo zapis §16 w rozporządzenia mówi:

jeżeli w wyniku klasyfikacji śródrocznej stwierdzono, że poziom osiągnięć edukacyjnych ucznia uniemożliwi lub utrudni kontynuowanie nauki w klasie programowo wyższej, szkoła w miarę możliwości stwarza uczniowi szansę uzupełnienia braków
. W praktyce oznacza to doprecyzowanie w regulaminie oceniania kwestii szans, jakie szkoła może stworzyć uczniowi, by pomóc mu w uzupełnianiu braków (np. rozkładając materiał z danego przedmiotu na partie, które uczeń musi zaliczyć w wyznaczonych terminach).

Uwaga! Ocena niedostateczna z egzaminu klasyfikacyjnego w klasyfikacji śródrocznej zamieszczona jest tylko w protokole egzaminacyjnym, który jest integralną częścią arkusza ocen. Natomiast wpisy w dzienniku pozostają bez zmian. Sposób zaliczenia oceny niedostatecznej powinien być ujęty w szkolnym regulaminie oceniania oraz w przedmiotowym systemie oceniania.

Procedura egzaminu klasyfikacyjnego z zajęć edukacyjnych

Podstawa prawna:

1) rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 30 kwietnia 2007 roku
w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (DzU Nr 83, poz. 562)

2) statut szkoły

3) Regulamin Wewnątrzszkolnego Systemu Oceniania (WSO)

4) Przedmiotowy System Oceniania (PSO)

Uczeń może nie być klasyfikowany z jednego, kilku lub wszystkich zajęć edukacyjnych, jeżeli brak jest podstaw do ustalenia śródrocznej lub rocznej oceny klasyfikacyjnej z powodu nieobecności ucznia na zajęciach edukacyjnych przekraczającej połowę czasu przeznaczonego na te zajęcia w szkolnym planie nauczania.

W przypadku usprawiedliwionej nieobecności, stanowiącej podstawę do nieklasyfikowania ucznia, może on zdawać egzamin klasyfikacyjny.

Gdy nieobecność była nieusprawiedliwiona, na wniosek ucznia lub na wniosek jego rodziców bądź prawnych opiekunów rada pedagogiczna może wyrazić (lub nie wyrazić) zgodę na egzamin klasyfikacyjny. Uchwała podejmowana jest na klasyfikacyjnym posiedzeniu.

W wypadku nieklasyfikowania ucznia z zajęć edukacyjnych, w dokumentacji przebiegu nauczania zamiast oceny klasyfikacyjnej, zgodnie z § 17 ust. 16 rozporządzenia, wpisuje się
niesklasyfikowany.

Uczeń niesklasyfikowany w klasyfikacji śródrocznej może kontynuować naukę w drugim półroczu. Powinien jednak dostosować się do przepisów prawa wewnątrzszkolnego (WSO, PSO) i zaliczyć pierwsze półrocze najpóźniej do końca marca (to samo dotyczy ucznia, który otrzymał ocenę niedostateczną w wyniku klasyfikacji śródrocznej).

Jeżeli w wyniku klasyfikacji śródrocznej stwierdzono, że poziom osiągnięć edukacyjnych ucznia uniemożliwi lub utrudni kontynuowanie nauki w klasie programowo wyższej, szkoła – w miarę możliwości – stwarza uczniowi szansę uzupełnienia braków poprzez rozłożenie na przykład partii materiału z danego przedmiotu na części, które uczeń musi zaliczyć w wyznaczonym terminie (np. do końca marca). W klasyfikacji rocznej bierze się wówczas pod uwagę osiągnięcia ucznia z okresu całego roku szkolnego.

Zgodnie z § 18 ust. 1 rozporządzenia ustalona przez nauczyciela albo uzyskana w wyniku egzaminu klasyfikacyjnego roczna ocena klasyfikacyjna z zajęć edukacyjnych jest ostateczna z wyjątkiem oceny ustalonej niezgodnie z przepisami prawa.

W razie zastrzeżeń zgłoszonych do dyrektora szkoły przez rodziców (prawnych opiekunów) lub ucznia co do niezgodności z prawem trybu ustalania oceny rocznej, dyrektor szkoły powołuje komisję (wchodzi do niej dyrektor lub wicedyrektor szkoły – jako przewodniczący komisji, oraz nauczyciel prowadzący dane zajęcia i dwóch innych nauczycieli prowadzących takie same zajęcia edukacyjne), która przeprowadza sprawdzian wiadomości i umiejętności ucznia w formie pisemnej i ustnej (nie ma obecnie egzaminów sprawdzających, jest za to sprawdzian wiadomości i umiejętności – nie dotyczy on jednak klasyfikacji śródrocznej, ale rocznej!).

Przepisy nie określają liczby przedmiotów, z których można zdawać egzamin klasyfikacyjny. Stanowią tylko, iż w wypadku niemożności klasyfikowania uczeń zdaje egzamin (jeśli jego nieobecność jest usprawiedliwiona).

Ustalona przez nauczyciela albo uzyskana w wyniku egzaminu klasyfikacyjnego niedostateczna
roczna ocena klasyfikacyjna z zajęć edukacyjnych może być zmieniona w wyniku egzaminu poprawkowego. Zastrzeżenia mogą być zgłoszone do dyrektora szkoły w terminie do 7 dni po zakończeniu zajęć dydaktyczno-wychowawczych.

Zgodnie z § 21 ust. 1 rozporządzenia uczeń, który w wyniku klasyfikacji rocznej uzyskał ocenę niedostateczną z jednych obowiązkowych zajęć edukacyjnych, może zdawać egzamin poprawkowy. W wyjątkowych wypadkach rada pedagogiczna może wyrazić zgodę na egzamin poprawkowy z dwóch
obowiązkowych zajęć edukacyjnych.

Uczeń, który nie zdał egzaminu poprawkowego, nie otrzymuje promocji do klasy programowo wyższej i powtarza klasę.

Egzamin klasyfikacyjny śródroczny przeprowadza nauczyciel właściwego przedmiotu w obecności innego nauczyciela tego samego lub pokrewnego przedmiotu w ostatnim tygodniu zajęć.

Egzamin klasyfikacyjny roczny przeprowadza komisja powołana przez dyrektora szkoły.

Liczbę przedmiotów, z których uczeń może być egzaminowany w ciągu jednego dnia, określa dyrektor szkoły w porozumieniu z uczniem i jego rodzicami (opiekunami prawnymi).

Egzamin klasyfikacyjny przeprowadza się w formie pisemnej i ustnej (z wyjątkiem np. informatyki, wychowania fizycznego, gdzie powinna być zastosowana forma ćwiczeń), obejmującej umiejętności i wiadomości danego przedmiotu.

Pytania (ćwiczenia) egzaminacyjne ustala nauczyciel-egzaminator w porozumieniu z wyznaczonym przez dyrektora szkoły nauczycielem tego samego lub pokrewnego przedmiotu. Poziom trudności pytań powinien być różny i odpowiadać kryteriom stosowanych w szkole stopni.

Czas trwania egzaminu pisemnego to 90 minut, ustnego – 30 minut.

Z przeprowadzonego egzaminu klasyfikacyjnego sporządza się protokół. Do protokołu dołącza się pisemne prace ucznia i zwięzłą informację o ustnych odpowiedziach ucznia. Protokół zawiera:

a) skład komisji;

b) termin egzaminu klasyfikacyjnego;

c) zadania (ćwiczenia) egzaminacyjne;

d) wyniki egzaminu klasyfikacyjnego oraz uzyskane oceny.

Protokół stanowi integralną część arkusza ocen.

Lucyna Gromiec – konsultant w Pracowni Doskonalenia Kadry Kierowniczej Oświaty i Doradztwa Metodycznego Świętokrzyskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Kielcach; prowadzi szkolenia dla kierowniczej kadry oświatowej, rad pedagogicznych, nauczycieli oraz wychowawców; współautorka projektu edukacji prawnej społeczności szkolnej, nauczyciel akademicki w Wyższej Szkole Administracji Publicznej, ekonomista, dyrektor ZSE w Kielcach