Pytanie:

W szkołach pojawił się problem dotyczący tzw. godzin karcianych, a konkretnie tego, co można, a czego nie powinno się w tym czasie robić. Dyrekcja zdecydowała, że na tych godzinach nie wolno organizować uczniom sprawdzianów – zaległych czy poprawkowych – gdyż nauczyciel podczas gdy uczniowie piszą sprawdzian nie pracuje. Jestem zbulwersowana tym stwierdzeniem, gdyż może fizycznie w tym w czasie nie pracuję, ale jednak pracuję wcześniej (układając pytania na sprawdzian) i później (sprawdzając prace). Ze strony uczniów jest zapotrzebowanie na pisanie sprawdzianów, na których byli nieobecni. Pytanie brzmi, czy mogę umawiać się z uczniami, którzy chcą napisać zaległy sprawdzian, aby robili to na godzinach karcianych? I co jeśli nikt nie jest zainteresowany dodatkowymi zajęciami z przedmiotu niematuralnego? Godzina karciana ma się mimo to odbyć?

Odpowiedź:

Decyzja w sprawie, jakie zajęcia będą realizowane w szkole w ramach tzw. godzin karcianych, o których mowa w art. 42 ust. 2 pkt 2 lit. a i b Ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (DzU z 2014 r. nr 191 ze zm.) należy do kompetencji dyrektora szkoły. Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Edukacji Narodowej wyrażonym w piśmie z 8 października 2009 r. w sprawie sposobu wykonania przepisu art. 42 ust. 2 pkt 2 lit. a i b Karty Nauczyciela godzin tych nie można przeznaczyć na zajęcia obowiązkowe, opiekę nad uczniami podczas ich dowozu do szkoły, doraźne zastępstwa oraz nauczanie indywidualne. Powinny być one przeznaczone na „inne zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły, w tym zajęcia opiekuńcze i wychowawcze uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów”.

Intencją ustawodawcy wprowadzającego te godziny było wzmocnienie i wzbogacenie sposobów realizacji potrzeb rozwojowych uczniów oraz rozszerzenie oferty działań edukacyjnych, wychowawczych i opiekuńczych szkoły. Zajęcia realizowane w ramach tych godzin powinny być dokumentowane w dziennikach innych zajęć, w którym powinno być zawarte wskazanie, czy były one realizowane w ramach godzin karcianych, o czym przesądza § 13 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia z dnia 29 sierpnia 2014 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (DzU z 2014 r., poz. 1170, ze zm.).

W mojej ocenie – jeśli nauczyciel był gotów do pracy, a zajęcia nie doszły do skutku z przyczyn od niego wprost niezależnych, to godzinę karcianą uważa się za zrealizowaną przez nauczyciela. To szkoła bowiem, a właściwie kierujący nią dyrektor, odpowiada za organizację pracy i na nim ciąży obowiązek umożliwienia nauczycielowi realizacji tych godzin. Natomiast odpowiedź na pytanie, czy można organizować w ramach tych godzin zaległe lub poprawkowe sprawdziany jest przecząca, bowiem jest to de facto realizacja zajęć obowiązkowych, z których ocenę ewidencjonuje się w innym miejscu niż godziny karciane.