PYTANIE

Czy organ prowadzący (osoba fizyczna) niepubliczne szkoły to jest niepubliczne liceum ogólnokształcące dla dorosłych, niepubliczne uzupełniające liceum ogólnokształcące i niepubliczną szkołę policealną

niebędące zespołem szkół, lecz odrębnymi jednostkami organizacyjnymi, mógł zatrudnić w tych szkołach na umowę o dzieło dyrektora i wszystkich nauczycieli? Dodam, że dyrektor i nauczyciele podpisywali świadectwa ukończenia szkoły, świadectwa maturalne, świadectwa dojrzałości i dyplomy ukończenia szkoły pomaturalnej.

ODPOWIEDŹ

O tym, jaką umowę należy zawrzeć z pracownikiem – o pracę czy cywilnoprawną, decyduje rodzaj i charakter wykonywanej pracy. Przepisy prawa zabraniają zamiennego stosowania wspomnianych umów. W art. 22 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. kodeksu pracy (DzU z 1998 r. nr 21, poz. 94, z późn. zm.) zawarta została definicja stosunku pracy. Zgodnie z przywołanym przepisem – przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. Przy zaistnieniu powyższych przesłanek zawiązany stosunek zatrudnienia jest zatrudnieniem na podstawie umowy o pracę, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy. Jednocześnie § 12 przywołanego 22 artykułu kodeksu pracy stanowi, że nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę cywilnoprawną przy zachowaniu warunków zawartych w przywołanym już art. 22 § 1 kodeksu pracy. Ponadto art. 281 kodeksu pracy stanowi, że kto zawiera umowę cywilnoprawną w warunkach, gdy powinna być zawarta umowa o pracę podlega karze grzywny od 1 000 zł do 30000 zł.. Zgodnie z art. 627 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeksu cywilnego (DzU z 1964 r. nr 16, poz. 93, z późn. zm.) przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Umowę o dzieło od umowy o pracę odróżnia przede wszystkim obowiązek wykonania określonego, ściśle wskazanego dzieła oraz brak osobistego podporządkowania zamawiającemu. Dlatego jeżeli pracownik:

- jest poddany bieżącemu dozorowi pracodawcy przy wykonywaniu swoich obowiązków,

- wykonuje swoją pracę w określonym miejscu,

- wykonuje swoją pracę w określonych godzinach,

- wykonuje swoją pracę w sposób ciągły,

to zatrudnienie takie, zgodnie z art. 22 § 1 kodeksu pracy, nosi cechy stosunku pracy i powinna być zawarta umowa o pracę. W wypadku, gdy wymienione cechy nie występują, może być zawarta umowa cywilnoprawna (np. umowa o dzieło).

Adam Balicki – pracownik naukowy Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.