PYTANIE

Dyrekcja nie zezwala mi na wliczanie czasu przeznaczonego na wycieczki klasowe do liczby godzin realizacji podstawy programowej z danej edukacji.

Przykładowo wycieczkę do izby regionalnej, gdzie dzieci piekły chleb, robiły masło, ser, poznawały dawne wiejskie urządzenia domowe, rozpisałam jako realizację edukacji: zdrowotnej, przyrodniczej, technicznej, społecznej itd. – 6 godzin. Czy w takim razie mam nie wychodzić z uczniami z klasy?

ODPOWIEDŹ

Podstawa programowa kształcenia ogólnego na poziomie szkoły podstawowej w klasach I–III, bo rozumiem z kontekstu pytania, że o ten typ szkoły chodzi jego autorce, określona została w załączniku nr 2 do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 roku w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (DzU z 2012 r., poz. 977). Podstawa programowa m.in. wskazuje zalecane warunki i sposoby realizacji wymagań zawartych w podstawie programowej. Zgodnie z nimi wiedza przyrodnicza nie może być kształtowana wyłącznie na podstawie pakietów edukacyjnych, informacji z internatu oraz z innych tego typu źródeł. Edukacja przyrodnicza powinna być realizowana także w naturalnym środowisku poza szkołą. Jeżeli w szkole nie ma warunków do prowadzenia hodowli roślin i zwierząt, trzeba organizować dzieciom zajęcia w ogrodzie botanicznym, w gospodarstwie rolnym itp. Ponadto zgodnie z przepisem art. 12 ust. 2 Karty Nauczyciela Karty Nauczyciela (t.j. DzU z 2006 r. nr 97, poz. 674 z późn. zm) nauczyciel w realizacji programu nauczania ma prawo do swobody stosowania takich metod nauczania i wychowania, jakie uważa za najwłaściwsze spośród uznanych przez współczesne nauki pedagogiczne oraz do wyboru spośród zatwierdzonych do użytku szkolnego podręczników i innych pomocy dydaktycznych.

Z powyższego wynika, że prawidłowa realizacja podstawy programowej wymaga prowadzenia zajęć edukacyjnych również poza szkołą. Jednakże zgodnie z przepisem art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o systemie oświaty (t.j. DzU z 2004 r. nr 256, poz. 2572 z późn. zm) działalnością szkoły kieruje jej dyrektor. Sprawuje on również nadzór nad realizacją podstawy programowej. Dyrektor szkoły jest również przełożonym służbowym dla zatrudnionych w szkole nauczycieli. Dlatego nie mogą oni podejmować działań wbrew jego poleceniom. Dotyczy to również sposobów realizacji podstawy programowej. Na dyrektorze szkoły spoczywa również obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pobytu w szkole, a także bezpiecznych i higienicznych warunków uczestnictwa w zajęciach organizowanych przez szkołę poza obiektami należącymi do niej. Obowiązek ten wynika z § 2 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (DzU z 2003 r. nr 6, poz. 69 z późn. zm.).

Mając na uwadze wskazane regulacje, moim zdaniem Pani działania są zbieżne z zaleceniami zawartymi w przepisach rozporządzania dotyczącego podstawy programowej i realizowanie treści podstawy programowej w opisany przez Panią sposób jest dopuszczalne. Jednakże ostateczne zdanie co do uznania poszczególnych czynności nauczyciela za realizację obowiązkowych zajęć edukacyjnych należy do dyrektora szkoły.

dr Adam Balicki – pracownik naukowy Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. Autor publikacji z zakresu prawa oświatowego.