PYTANIE

Czy od dnia wejścia w życie ostatniej nowelizacji ustawy o systemie oświaty dyrektorzy szkół, nauczyciele oraz rady rodziców utracili prawo zamawiania podręczników szkolnych?

ODPOWIEDŹ

Ostatnia nowelizacja prawa oświatowego nie zawiera żadnych regulacji, które zakazywałyby powszechnie dotąd stosowanej praktyki zamawiania podręczników w imieniu rodziców przez rady rodziców, nauczycieli przedmiotu, a nawet – jeśli była taka potrzeba – dyrektorów szkół.
Przepisy, które weszły w życie 1 lipca 2007 roku, zamieszczone w ostatniej dużej nowelizacji ustawy o systemie oświaty z dnia 11 kwietnia 2007 roku (Dz.U. nr 80, poz. 542),
nie zawierają żadnych regulacji dotyczących zasad, na jakich miałoby się odbywać nabywanie nowych podręczników szkolnych. Należy zatem przyjąć, że nie ma żadnych powodów, aby zaprzestać stosowania sprawdzonych wcześniej sposobów dystrybucji – w tym także zamawiania podręczników szkolnych przez nauczycieli lub rady rodziców.

Pewne wątpliwości powstały w związku z pismem Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Księgarzy, w którym
księgarze postulują kategoryczny zakaz organizowania i prowadzenia w jakiejkolwiek formie sprzedaży na terenie szkoły nowych podręczników. Swoje stanowisko księgarze wywodzą z art. 22b znowelizowanej ustawy oświatowej, który brzmi:
„Dyrektor szkoły podejmuje działania organizacyjne umożliwiające obrót używanymi podręcznikami na terenie szkoły.” Najbardziej podstawowa analiza tego przepisu dowodzi, że stanowisko księgarzy nie może się obronić. Na wstępie należy wskazać, że księgarze w opaczny sposób zastosowali wykładnię
a contrario (z przeciwieństwa) cytowanego przepisu. Wywodzą oni, że skoro dyrektor został zobowiązany do podjęcia działań organizacyjnych umożliwiających obrót używanymi podręcznikami, to na terenie szkoły obrót podręcznikami nowymi jest nielegalny. Jest to oczywiste nadużycie. Prawidłowe zastosowanie wykładni
a contrario tegoż przepisu prowadzi wyłącznie do wniosku, że dyrektor szkoły nie ma obowiązku organizowania na terenie szkoły obrotu nowymi podręcznikami. To zupełnie co innego. Po wtóre, gdyby ustawodawca istotnie chciał zakazać nabywania podręczników poza siecią księgarń, wyraźnie by to wskazał w przepisie. Wywodzenie takich intencji ustawodawcy z nałożenia na dyrektora szkoły obowiązku zorganizowania „giełdy używanych podręczników” jest niewłaściwe. W końcu należy wskazać, że norma prawna określona w tym przepisie jest skierowana wyłącznie do dyrektorów szkół. Oznacza to, że nie nakłada ona żadnych obowiązków ani na nauczyciela (który nie jest jednocześnie dyrektorem szkoły), ani na radę rodziców.

Konkludując,
przepisy nowej ustawy nie wprowadzają żadnych regulacji, które mogłyby podważyć legalność stosowanych dotąd sposobów dystrybucji nowych podręczników szkolnych.

Maciej Adamczyk

radca prawny