PYTANIE

Czy jest możliwość zmiany rodzaju zajęć artystycznych (muzyki lub plastyki) w klasie III gimnazjum, jeśli jest to sprzeczne z deklaracją złożoną na początku klasy drugiej, przy założeniu, że cały okres edukacji gimnazjalnej jest traktowany jako jeden ciąg edukacji w zakresie tychże zajęć?

ODPOWIEDŹ

Zajęcia artystyczne to nowe przedmioty wprowadzone w gimnazjum zgodnie z zasadą dostosowywania oferty programowej szkoły do potrzeb i zainteresowań uczniów, na które zaplanowano 60 godzin w 3-letnim cyklu kształcenia. Zgodnie z załącznikiem nr 6a do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (DzU z 2002 r. nr 15, poz. 142 z późn. zm.), który zawiera ramowy plan nauczania dla gimnazjum, zajęcia artystyczne należą do obowiązkowych zajęć edukacyjnych, które należy w gimnazjum realizować.

Jak wynika z Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (DzU z 2009 r. nr 4, poz. 17) zajęcia artystyczne w gimnazjum należą do grupy przedmiotów uzupełniających i została dla nich określona podstawa programowa. W podstawie programowej przewidzianej dla zajęć artystycznych zostały podane tylko przykładowe zajęcia, jakie można w szkole realizować w ramach tych zajęć, a mianowicie: zespół wokalny i zajęcia plastyczne. Należy jednak pamiętać, że szkoła powinna zaproponować uczniom tylko takie zajęcia, do prowadzenia których posiada odpowiednie warunki. Do możliwości organizacyjnych poszczególnych zajęć zaliczamy również posiadanie lub zatrudnienie nauczyciela z odpowiednimi kwalifikacjami do ich prowadzenia. W związku z tym prawo oświatowe zakłada duże zróżnicowanie w przygotowanej przez szkołę ofercie zajęć artystycznych.

Jeżeli zatem szkoła obecnie posiada inne formy realizowania zajęć artystycznych niż te, które zadeklarował uczeń na początku II klasy w gimnazjum, to uczeń ma prawo do zmiany tych zajęć. Na tym polega m.in. różnica między zajęciami artystycznymi a innymi przedmiotami – w przypadku zajęć artystycznych uczniowie mogą wybierać ich rodzaj z oferty przygotowanej przez szkołę.

Zgodnie z § 3 ust. 3 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (DzU z 2007 r. nr 83, poz. 562 z późn. zm.) udział uczniów w zajęciach artystycznych, podobnie jak udział we wszystkich pozostałych obowiązkowych zajęcia edukacyjnych, podlega ocenie.

W myśl zapisów § 2–3 ww. rozporządzenia ocenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia polega na rozpoznawaniu przez nauczycieli poziomu opanowania i postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do wymagań edukacyjnych wynikających z podstawy programowej. Osiągnięcia edukacyjne uczniów w ramach zajęć artystycznych podlegają ocenianiu według zasad oceniania wewnątrzszkolnego. Ocenianie wewnątrzszkolne dotyczy obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych.

W podstawie programowej stwierdzono: „Szkoła opracowuje i przedstawia uczniom ofertę zajęć artystycznych. Rodzaj zajęć oraz realizowany program powinny być dostosowane do zainteresowań uczniów. Zajęcia mogą być realizowane w trybie regularnych, cotygodniowych spotkań lub w trybie projektu wskazanego przez nauczyciela lub zaproponowanego przez uczniów, także w korelacji z pracą nad projektami z innych zajęć edukacyjnych. Przygotowując konkretną ofertę zajęć artystycznych, nauczyciel precyzuje wymagania szczegółowe wynikające z wybranego zakresu i formy zajęć. Zajęcia artystyczne oferowane przez szkołę mogą stanowić podstawę do stworzenia lokalnej (gminnej, powiatowej, dzielnicowej) oferty, z której uczniowie mogą wybrać interesujące ich zajęcia. Należy stwarzać możliwości publicznego prezentowania efektów pracy uczniów w ramach zajęć artystycznych, włączając odpowiednie prezentacje w organizację szkolnych i środowiskowych uroczystości i imprez oraz stymulować ucznia do udziału w koncertach, przeglądach i konkursach.”

Dariusz Skrzyński – prawnik, specjalista z zakresu prawa oświatowego, prawa pracy i prawa autorskiego.