PYTANIE

Z jakich ulg i przywilejów może skorzystać nauczyciel z orzeczonym znacznym stopniem niepełnosprawności? Niepełnosprawność jest orzeczona po przebytej chorobie nowotworowej.

ODPOWIEDŹ

Przywileje osób niepełnosprawnych regulują przepisy Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (DzU z 2008 r. nr 14, poz. 92, z późn. zm.) oraz przepisy z innych dziedzin prawa. Ulgi i uprawnienia zależą od stopnia niepełnosprawności i rodzaju upośledzenia. Podstawą ich przyznania jest orzeczenie ustalające stopień tej niepełnosprawności.

Nauczycielowi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnoprawności, przysługują następujące uprawnienia pracownicze:

• Obniżony wymiar czasu pracy - czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Taki wymiar czasu pracy obowiązuje od dnia następującego po przedstawieniu pracodawcy orzeczenia o niepełnosprawności;

Stosowanie wskazanej normy czasu pracy nie powoduje obniżenia wysokości wynagrodzenia wypłacanego w stałej miesięcznej wysokości. Przepisu dotyczącego obniżenia normy czasu pracy nie stosuje się, jeśli na wniosek osoby zatrudnionej lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi na to zgodę. Skrócenie normy czasu pracy odnosi się do tygodniowej normy czasu pracy, która dla nauczycieli wynosi 40 godzin (zgodnie z art. 42 ust. 1 Karty Nauczyciela). Przepisy Karty Nauczyciela nie określają natomiast zasad obniżania wymiaru pensum. Przypadki, w jakich nauczycielowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze zajęć można obniżyć tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć, oraz warunki i tryb tego obniżenia może określić organ prowadzący szkołę lub placówkę (na podstawie art. 42a ust. 1 Karty Nauczyciela). Zachowana przy tym powinna zostać zasada, że obniżenie tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nie może spowodować zmniejszenia wynagrodzenia oraz ograniczenia innych uprawnień nauczyciela.

• Zakaz zatrudniania w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych (zakaz ten nie odnosi się do tych pracowników, którym lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę wyrazi zgodę na pracę w pełnym wymiarze czasu pracy).

• Prawo do dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek - czas przerwy wynosi 15 minut i jest wliczany do czasu pracy;

• Prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym - w wymiarze do 21 dni roboczych, nie częściej niż raz w roku.

• Prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy.

Wynagrodzenie za czas zwolnień od pracy oblicza się jak ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy.

Nauczycielom ze znacznym stopniem niepełnosprawności nie przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Urlop ten nie przysługuje bowiem osobie uprawnionej do urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych. Nauczyciel jest uprawniony do urlopu wypoczynkowego w wymiarze wyższym niż 26 dni roboczych.

Osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności mają prawo m.in. do:

• ulgi 49% przy przejazdach w pociągach osobowych PKP, na podstawie biletów jednorazowych,

• ulgi 49% przy przejazdach w autobusach PKS w komunikacji zwykłej, na podstawie biletów jednorazowych,

• ulgi 37% przy przejazdach w pociągach pospiesznych i ekspresowych, na podstawie biletów jednorazowych,

• ulgi 37% przy przejazdach w autobusach PKS pośpiesznych i przyspieszonych, na podstawie biletów jednorazowych,

• zwolnienia z opłat za używanie odbiorników radiowych i telewizyjnych – zwolnienie przysługuje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym złożono w placówce operatora publicznego oświadczenie o spełnianiu warunków do korzystania ze zwolnienia i przedstawiono dokumenty potwierdzające uprawnienie do tych zwolnień,

• ulgowych biletów do muzeów, na podstawie legitymacji dokumentującej niepełnosprawność lub stopień niepełnosprawności lub innego dokumentu potwierdzającego uprawnienie do ulgi,

• ulg podatkowych,

• zwolnienia od podatku od czynności cywilnoprawnych – zwalnia się od podatku osoby nabywające na potrzeby własne sprzęt rehabilitacyjny, wózki inwalidzkie, motorowery, motocykle lub samochody osobowe,

• ulgowej opłaty paszportowej w wysokości 50% stawki,

• karty parkingowej potwierdzającej uprawnienia do niestosowania się do niektórych znaków drogowych.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (DzU z 2002 r. nr 175, poz. 1440, z późn. zm.), art. 2 i art. 4,

2. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 czerwca 2008 r. w sprawie określenia grup osób, którym przysługuje ulga w opłacie lub zwolnienie z opłaty za wstęp do muzeów państwowych, oraz rodzajów dokumentów potwierdzających ich uprawnienia (DzU z 2008 r. nr 160, poz. 994), §1-§3,

3. Ustawa z dnia 21 kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych (DzU z 2005 r. nr 85, poz. 728, z późn. zm.), art. 4,

4. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2000 r. nr 14, poz. 176, z późn. zm.) art. 26,

5. Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z 2007 r. nr 68, poz. 450, z późn. zm.), art. 8,

6. Ustawa z dnia 13 lipca 2006 r. o dokumentach paszportowych (DzU z 2006 r. nr 143, poz. 1027, z późn. zm.), art. 8,

7. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (DzU z 2005 r. nr 108, poz. 908, z późn. zm.), art. 8,

8. Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (DzU z 2008 r. nr 14, poz. 92, z późn. zm.) art. 15–art. 20.

Dariusz Skrzyński – prawnik, specjalista z zakresu prawa oświatowego, prawa pracy i prawa autorskiego.