PYTANIE

Czy można pełnić funkcję dyrektora w dwóch szkołach, które nie są zespołem szkół?

ODPOWIEDŹ

Należy na wstępie odnotować, że nie ma wyraźnego, normatywnego zakazu, aby pełnić funkcję dyrektora w dwóch odrębnych szkołach. Nie sposób jednak przejść obojętnie obok poważnych wątpliwości, które pojawiają się przy praktycznej analizie możliwości właściwego wykonywania obowiązków dyrektora przy jednoczesnym pełnieniu tej funkcji w dwóch jednostkach oświatowych w obowiązującym go czasie pracy. Trzeba zwrócić bowiem uwagę, że dyrektora szkoły, który przeważnie jest także nauczycielem, obowiązują zasady dotyczące czasu pracy nauczycieli, zawarte w Ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (DzU z 2006 r. nr 97, poz. 674 z późn. zm.). Podkreślenia jednak wymaga fakt, że niektóre sprawy związane z czasem pracy dyrektora zostały unormowane inaczej niż w stosunku do pozostałych nauczycieli zatrudnionych w placówce. Wynika to z funkcji pełnionej przez dyrektora oraz z jego szczególnego, zwiększonego zakresu obowiązków.

Na nauczycielu, któremu pełniącym funkcję dyrektora ciążą obowiązki, które zostały szczegółowo określone w art. 7 Karty Nauczyciela oraz w art. 39 Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (DzU z 2004 r. nr 256, poz. 2572 z późn. zm.). Zadania te obejmują m.in. kierowanie i zarządzanie placówką, wykonywanie czynności pracodawcy, a także reprezentowanie placówki na zewnątrz oraz wiele czynności związanych z realizowaniem funkcji dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych.

Dodać też należy, że nauczyciel, będący dyrektorem, jest organem placówki powołanym do wypełniania działań publicznych i mającym określone kompetencje w zakresie administracji publicznej.

Z uwagi na szczególną rolę dyrektora placówki i złożony zakres obowiązków, wynikający z pełnionej funkcji, przepisy prawa przewidują w stosunku do nauczyciela, któremu zostało powierzone stanowisko dyrektora, możliwość obniżania wymiaru pensum albo całkowite zwolnienie z obowiązku realizacji pensum. Kompetencje w tym zakresie ma organ prowadzący szkołę. Celem tych przepisów jest jednak przede wszystkim umożliwienie sprawnego wypełniania obowiązków wynikających z piastowania funkcji dyrektora w czasie nieprzekraczającym norm przewidzianych dla nauczycieli, a nie podejmowanie dodatkowego zatrudnienia w innej szkole.

Warto zwrócić uwagę, że zwierzchnikiem służbowym dyrektora prowadzonego przez gminę jest prezydent miasta (wójt, burmistrz), o czym przesądza art. 33 ust. 5 Ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (DzU z 2001 r. nr 142, poz. 1591 z późn. zm.). Trudno nie zgodzić się z ukształtowanym przez orzecznictwo sądowe poglądem, że w zakresie zwierzchnictwa służbowego mieszczą się czynności w sprawach z zakresu indywidualnego prawa pracy obejmujące także czynności kształtujące treść stosunku pracy (m.in.: udzielanie urlopów, przyznawanie nagród, wymierzanie kar porządkowych). Dodatkowo, organ prowadzący przedszkole zgodnie z brzmieniem art. 34a Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty sprawuje nadzór administracyjny i finansowy nad jego działalnością, obejmujący w szczególności przestrzeganie przepisów dotyczących organizacji pracy. Wspomnieć jeszcze można, że zgodnie z art. 6a ust. 6 Karty Nauczyciela oceny pracy dyrektora szkoły dokonuje organ prowadzący szkołę w porozumieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny (po zasięgnięciu opinii rady szkoły i zakładowych organizacji związkowych działających w tej szkole).

Biorąc powyższe rozważania pod uwagę, uważam, że pomimo braku ustawowego zakazu pełnienia funkcji dyrektora w dwóch szkołach, wydaje się takie rozwiązanie niemożliwe z praktycznego punktu widzenia, przez co nie zasługuje na aprobatę.

Tomasz Lewicki – prawnik, specjalista z zakresu prawa oświatowego i prawa pracy, pracownik oświaty w samorządzie terytorialnym, nauczyciel przedmiotów prawniczych w zaocznej szkole policealnej.