Pytanie:

Czy mogę być zwolniona z pracy - nauczyciel mianowany - 1 rok przed emeryturą z przyczyn organizacyjnych ? Czy w trakcie urlopu dla poratowania zdrowia muszę wypełniać dokumenty wysłane przez dyrektora szkoły?

Odpowiedź:

Jeżeli chodzi o ochronę przedemerytalną to czy nauczyciel jest chroniony przed zwolnieniem, czy nie zależy od podstawy prawnej nawiązania stosunku pracy – umowa o pracę, czy mianowanie.  Zasadniczo ochronie przed wypowiedzeniem umowy o pracę podlega pracownik, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, umożliwiającemu pracownikowi uzyskanie prawa do emerytury. Ochrona stosunku pracy związana jest z wiekiem emerytalnym i nabyciem prawa do świadczeń emerytalnych. Wiek emerytalny kobiet wynosi 60 lat. Na podstawie wskazanego przepisu ochroną przed wypowiedzeniem stosunku pracy objęta jest pracownica, która ukończyła 56 lat. Ochrona stosunku pracy dotyczy w tym przypadku tylko nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Do nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania, w zakresie rozwiązania stosunku pracy nie należy stosować przepisów ochronnych zawartych w Kodeksie pracy, gdyż  podstawy wypowiedzenia stosunku pracy nauczycielom zatrudnionym na podstawie mianowania zostały wyczerpującego określone w Karcie Nauczyciela. W ocenie Sądu Najwyższego ochrona przedemerytalna nie znajduje w ogóle zastosowania do nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania (wyrok Sądu Najwyższego z 2 sierpnia 2012 r., II PK 3/12).

Jeżeli chodzi natomiast o wypełnianie dokumentów wysyłanych przez dyrektora w okresie urlopu dla poratowania zdrowia to nauczyciel nie ma obowiązku ich wypełniania – korzysta bowiem z usprawiedliwionej nieobecności w pracy. Niemniej jednak dyrektor może proponować nauczycielowi różne rozwiązania dotyczące jego zatrudnienia i oczekiwać określonych deklaracji – również pisemnie i w czasie urlopu zdrowotnego.

Urlop dla poratowania zdrowia nie chroni nauczyciela przed zwolnieniem. Rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem zatrudnionym na podstawie mianowania zostało uregulowane w Karcie Nauczyciela w sposób całościowy i wyczerpujący (art. 20 i 23 Karty Nauczyciela).  Ochrona nie dotyczy nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania (uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z 26 czerwca 2013 r. sygn. akt I PZP 1/13, Wyrok Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2006 r. , sygn. akt I PZP 4/06). Powyższe orzeczenia, choć dotyczyły urlopu dla poratowania zdrowia, wskazują tezę generalną, że art. 41 Kodeksu pracy nie ma zastosowania do nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania. Jeżeli dyrektor zdecyduje się wręczyć nauczycielowi wypowiedzenie z przyczyn organizacyjnych w trakcie urlopu zdrowotnego, to stosunek pracy nauczyciela rozwiąże się z dniem 31 sierpnia, pomimo że urlop dla poratowania zdrowia został udzielony na okres dłuższy.

Podstawa prawna:

• 20, art. 23, art. 73 ustawy z dnia z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2021 r. poz. 1762),
• 39, art. 41 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2020 r. poz. 1320 ze zm.),
• 24 ust. 1 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2022 r. poz. 504 ze zm.).