PYTANIE

Na jakiej podstawie dyrektor wyznacza zastępstwo w szkole macierzystej za nauczyciela uzupełniającego etat w innej szkole?

Jestem wychowawcą wspierającym w szkole, w której uzupełniam etat. Na wycieczkę integracyjną klas pierwszych jedzie wychowawca i wychowawca wspierający. Co z zastępstwami za mnie w dniu wycieczki w szkole macierzystej?

ODPOWIEDŹ

Szkołą kieruje dyrektor, który jest odpowiedzialny za jej poziom dydaktyczny i wychowawczy oraz za bezpieczeństwo uczniów. Wynika to z art. 39 ust. 1 pkt 1 i 5a Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (DzU z 2004 r. nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) oraz z art. 7 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 i 6 Ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (DzU z 2006 r. nr 97, poz. 674, z późn. zm.). Wobec tego w sytuacji nieobecności nauczyciela (bez względu na przyczynę tej nieobecności) dyrektor ma obowiązek zapewnić uczniom opiekę i w miarę możliwości realizację programu nauczania. W tym celu przydziela godziny doraźnego zastępstwa nauczycielom, którzy w tym czasie nie mają zajęć z uczniami. Definicję godziny doraźnego zastępstwa oraz wynagrodzenia za nią reguluje art. 35 ust. 2a i ust. 3 Karty Nauczyciela.

W opisanej sytuacji istotniejsze wydaje się znalezienie prawnego uzasadnienia nieobecności nauczyciela w szkole macierzystej. Karta Nauczyciela w art. 22 wprowadza instytucję uzupełnienia pensum, niestety nie daje podstaw do rozstrzygnięcia nurtującej nas kwestii. Należy więc oprzeć się na rozwiązaniach powszechnego prawa pracy.

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (DzU z 1996 r. nr 60, poz. 281, z późn. zm.) wymienia w § 1 wśród przyczyn usprawiedliwiających nieobecność pracownika w pracy, oprócz zdarzeń i okoliczności określonych przepisami prawa pracy, także inne przypadki niemożności wykonywania pracy wskazane przez pracownika i uznane przez pracodawcę za usprawiedliwiające nieobecność w pracy. Takim przypadkiem może być wycieczka ze szkoły, w której nauczyciel uzupełnia pensum. Niestety za czas takiej nieobecności pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia. Jednakże druga szkoła powinna wypłacić nauczycielowi wynagrodzenie, skoro ten świadczy na jej rzecz pracę w wymiarze przekraczającym uzupełnienie pensum. W tym celu musi nawiązać z nauczycielem stosunek pracy na liczbę godzin ponad pensum.

Inne rozwiązanie przewiduje art. 174¹ Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (DzU z 1998 r. nr 21, poz. 94, z późn. zm.). Otóż za zgodą pracownika, wyrażoną na piśmie, pracodawca może udzielić pracownikowi urlopu bezpłatnego w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy przez okres ustalony w zawartym w tej sprawie porozumieniu między pracodawcami. Okres takiego urlopu bezpłatnego wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze u dotychczasowego pracodawcy.

Niezależnie od przedstawionych rozwiązań prawnych sądzę, że w opisanej sytuacji najrozsądniejsze byłoby porozumienie dyrektorów obu szkół. Może się bowiem zdarzyć, że w przyszłości dyrektor szkoły macierzystej będzie potrzebował nauczyciela w czasie, gdy ten ma zajęcia w drugiej szkole.

Krystyna Więcławska-Stysz – prawnik, zajmuje się prawem pracy i prawem oświatowym.