PYTANIE

W jaki sposób powinno obliczać się wynagrodzenie nauczyciela za dowóz dzieci do szkoły w okresie ferii zimowych i wakacji? Czy obowiązuje tak jak w wypadku innych nauczycieli tak zwana średnia?

ODPOWIEDŹ

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 czerwca 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy nauczycieli (DzU z 2001 r. nr 71, poz. 737, z późn. zm.) w § 1 ust. 1 wymienia składniki wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy. Są to:

1) wynagrodzenie zasadnicze,

2) dodatki: za wysługę lat, motywacyjny, funkcyjny oraz za warunki pracy (wykaz stanowisk i funkcji uprawniających do dodatku funkcyjnego oraz warunków pracy uprawniających do dodatku za warunki pracy określa Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (DzU z 2005 r. nr 22, poz. 181, z późn. zm.); nie ma tam mowy o dowozie dzieci do szkoły),

3) wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw,

4) dodatkowe wynagrodzenie za pracę w porze nocnej,

5) odrębne wynagrodzenie za zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze wykonywane w dniu wolnym od pracy,

6) wynagrodzenie za pracę w święto,

7) dodatek za uciążliwość pracy, o którym mowa w art. 19 ust. 2 pkt 2 Karty Nauczyciela (chodzi o przeniesienie nauczyciela bez jego zgody do pracy w innej szkole w innej miejscowości).

Katalog składników wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy ma charakter zamknięty i jak widać nie ma w nim wynagrodzenia za dowóz dzieci do szkoły. Wynagrodzenie to nie mieści się również w wynagrodzeniu zasadniczym, które oblicza się na podstawie wymiaru zajęć obowiązkowych, przy uwzględnieniu stopnia awansu zawodowego i posiadanych kwalifikacji (art. 30 ust. 2 i art. 42 ust. 3 Karty Nauczyciela). Wynika z tego, że w wynagrodzeniu za urlop wypoczynkowy nie uwzględnia się wynagrodzenia za dowóz dzieci do szkoły. Nie wspomina o nim Karta Nauczyciela w przepisach określających składniki wynagrodzenia nauczycieli (art. 30).

Takie wynagrodzenie jest możliwe, ale na innej podstawie prawnej niż stosunek pracy nauczyciela. Wynika to z tego, że dowóz dzieci do szkoły nie jest obowiązkiem szkoły, lecz gminy. To na gminie, w sytuacjach określonych w art. 17 ustawy o systemie oświaty, spoczywa obowiązek zapewnienia dzieciom bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu. Ustawa nie określa sposobu realizacji tego obowiązku, pozostawiając to w gestii gminy. Gmina wyłania w drodze przetargu przewoźnika, który zapewnia transport i opiekę w czasie przewozu. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby przewoźnik zatrudnił do opieki nad dziećmi nauczyciela, ale zarówno jego zatrudnienie, jak i wynagrodzenie będzie miało inną podstawę prawną niż umowa o pracę łącząca nauczyciela ze szkołą. Tak więc nie znajdą zastosowania, ani przepisy płacowe, ani urlopowe nauczycieli, ale postanowienia umowy dotyczącej opieki w czasie przewozu. Najprawdopodobniej osoba sprawująca opiekę otrzyma wynagrodzenie tylko za dni, w których odbywał się przewóz, czyli z wyłączeniem ferii letnich i zimowych.

Krystyna Więcławska-Stysz – prawnik, doradca prawny Związku Nauczycielstwa Polskiego