Pytanie:

Potrzebuję pilnie konsultacji w sprawie zatrudnienia. Jestem nauczycielem kontraktowym  w publicznym przedszkolu aktualnie na umowie na czas określony 2 lata uprzednio w tej samej placówce miałam umowę na rok. Stanowisko nauczyciel współorganizujący ( wspomaganie) .

Umowa kończy mi się 31 sierpnia. Mam możliwość dalszego zatrudnienia ale propozycja dyrekcji to 2 lata. Czy po upływie 3 lat nie powinnam dostać umowy na czas nieokreślony ? Dyrektor zasłania się potrzeba wynikająca z organizacji nauczania i oferuje prace na 2 lata.

Odpowiedź:

Formalnie organizacja nauczania jest sytuacją, która umożliwia dyrektorowi zawieranie z nauczycielami umów terminowych. Szczególnie jest to możliwe w związku z nauczycielem wspomagającym który jest zatrudniony, co do zasady na okres pomocy uczniom z orzeczeniami. Ale trudno wyrokować czy w tym konkretnym przypadku zawsze była i jest przesłanka organizacji nauczania. Niemniej jednak formalnie jest możliwe zatrudnianie nauczyciela na umowy terminowe, jeżeli wynika to z organizacji nauczania. Jednak łączny okres zatrudnienia na umowy terminowe w związku z organizacją nauczania nie może przekraczać 36 miesięcy. Przy takiej interpretacji, tylko na podstawie informacji przekazanych w pytaniu kolejna umowa powinna być już na czas nieokreślony.

Uzasadnienie:

Umowy terminowe z nauczycielami można zawierać tylko w ściśle określonych sytuacjach, bez względu na stopień awansu zawodowego, gdy potrzeba taka wynika z:

• konieczności zastąpienia nieobecnego nauczyciela w pracy,
• organizacji nauczania

(art. 10 ust. 7 Karty Nauczyciela).

Jeżeli chodzi o ten drugi przypadek – zatrudnienie w związku z organizacją nauczania – to zawierana jest na jeden rok szkolny (od 1 września do 31 sierpnia) lub na dany okres stosownie do zaistniałej w przedszkolu potrzeby. Karta Nauczyciela nie definiuje pojęcia „organizacja nauczania”, która uzasadnia zatrudnienie nauczyciela na czas określony.

Zawarcie takiej umowy wymaga w każdym przypadku ustalenia, czy z organizacji nauczania wynika konieczność nauczania na czas określony - potrzeba taka musi być uzasadniona i zaznaczona w umowie o pracę. W wyroku z dnia 15 września 2006 r. (I PK 69/06; LEX nr 2785716) Sąd Najwyższy uznał, iż przepis Karty Nauczyciela, jako regulujący wyjątek od zasady, należy wykładać ściśle (…). W myśl tego przepisu jest to prawnie możliwe tylko wówczas, gdy zachodzi potrzeba wynikająca z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela (…). Taka wyjątkowa podstawa prawna zatrudnienia nie może być zależna od uznania pracodawcy.

W dotychczasowej judykaturze Sądu Najwyższego wielokrotnie jednak rozważano znaczenie pojęcia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania , które rozumiane było m.in. tak:

• „Pojęcie organizacja pracy nauczyciela, której potrzeby mogą uzasadniać zatrudnienie na czas określony (art. 10 ust. 4 Karty Nauczyciela) należy odnieść do zasad funkcjonowania szkoły (liczba klas, rodzaj przedmiotów, liczba godzin lekcyjnych, liczba etatów, czas nauczania poszczególnych przedmiotów, zmianowość pracy szkoły)” (wyrok Sądu Najwyższego z 5 września 1997 r., I PKN 226/97);
• „Nie występują warunki do zatrudnienia nauczyciela na czas nieokreślony, jeśli w szkole zapewnienie takiego zatrudnienia istnieje tylko w danym roku szkolnym”. (wyrok Sądu Najwyższego z 13 września 2006 r., II PK 4/06);

W odróżnieniu od umowy o pracę zawartej w celu zastępstwa nieobecnego nauczyciela, okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony zawartej w przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie tych umów między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie może przekraczać 36 miesięcy (art. 10 ust. 12 Karty Nauczyciela ). Do wskazanego okresu zatrudnienia, wlicza się umowy o pracę na czas określony, zawarte na następujące po sobie okresy, o ile przerwa między rozwiązaniem poprzedniej a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę nie przekroczyła 3 miesięcy (art. 10 ust. 13 Karty Nauczyciela). Co bardzo ważne, do 36 miesięcy wliczane są okresy zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony, zawieranych począwszy od 1 września 2019 r.

W razie przekroczenia ww. 36 miesięcznego okresu zatrudnienia, stosunek pracy przekształca się, w przypadku nauczyciela kontraktowego - w stosunek pracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Przekształcenie podstawy prawnej stosunku pracy potwierdza na piśmie dyrektor szkoły (art. 10 ust. 15 Karty Nauczyciela).

Podstawa prawna:

• 10 ustawy z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2021 r. poz. 1762).