PYTANIE

Matka złożyła do burmistrza miasta wniosek o dowożenie jej niepełnosprawnego dziecka do ośrodka, który jest oddalony od miasta o 42 km, i nie jest to najbliższy ośrodek, w którym dziecko może realizować obowiązek nauki.

W jakiej formie odmawia się przyznania bezpłatnego transportu? Czy ma to być decyzja administracyjna? W jaki sposób rozwiązać ten problem?

ODPOWIEDŹ

Aby odpowiedzieć na te pytania, należy w pierwszej kolejności przyjrzeć się przepisom Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (DzU z 2004 r. nr 256, poz. 2572, z późn. zm.), które regulują kwestię dowożenia dzieci niepełnosprawnych. Zgodnie z art. 17 ust. 3a pkt 1 tej ustawy obowiązkiem gminy jest zapewnienie uczniom niepełnosprawnym, których kształcenie i wychowanie odbywa się na podstawie art. 71b, bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do najbliższej szkoły podstawowej i gimnazjum, a uczniom z niepełnosprawnością ruchową, upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym – także do najbliższej szkoły ponadgimnazjalnej, nie dłużej jednak niż do ukończenia 21. roku życia. Jeżeli więc wniosek rodziców zawiera wskazanie ośrodka, w którym dziecko może realizować obowiązek nauki i nie jest to najbliższy tego typu ośrodek, wówczas istnieje podstawa do decyzji odmownej w tej kwestii.

Powstaje w tym momencie pytanie, w jakiej formie ta decyzja powinna być wyrażona. Nie ma wątpliwości co do tego, że nie powinna być to forma decyzji administracyjnej. Art. 6 Ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (DzU z 2000 r. nr 98, poz. 1071, z późn. zm.) zawiera jedną z podstawowych zasad w prawie administracyjnym, stanowiącą, że organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa – zasada ta często jest nazywana zasadą legalności lub praworządności. Innymi słowy to przepisy prawa rozstrzygają, kiedy organ administracji wydaje decyzję administracyjną. Jako przykład takiej formy działania organu można wskazać art. 90n ust. 1 ustawy o systemie oświaty, który stanowi, że w sprawach świadczeń pomocy materialnej o charakterze socjalnym wydaje się decyzje administracyjne. Jej wydanie może nastąpić tylko w sytuacji, gdy przepis prawa wskazuje na taką formę działania organu, a taki przypadek nie zachodzi w sprawie, której podmiot został określony w art. 17 i 3a ustawy o systemie oświaty. Można przyjąć założenie, zgodnie z którym, jeżeli konkretne zagadnienie regulowane jest przepisami powszechnie obowiązującymi prawa administracyjnego kształtującymi sytuację prawną ich adresatów z mocy prawa, to w tych przypadkach nie powinno się wydawać decyzji administracyjnych. Podobne wnioski można wyciągnąć z analizy orzecznictwa sądowego, przykładowo można wskazać w tym aspekcie na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 6 czerwca 2008 r. (II SA/Bd 211/08).

Reasumując, wydanie decyzji administracyjnej o odmowie zapewnienia dziecku bezpłatnego transportu do ośrodka należy uznać za decyzję wydaną bez podstawy prawnej, a więc obarczoną wadą prawną, która pozwala na stwierdzenie jej nieważności w oparciu o art. 156 § 1 pkt 2 Kodeksu postępowania administracyjnego. Przedmiotowa sprawa powinna być załatwiona pismem burmistrza, wyjaśniającym wszystkie (prawne i faktyczne) jej aspekty.

Tomasz Lewicki – prawnik, specjalista z zakresu prawa oświatowego i prawa pracy, pracownik oświaty w samorządzie terytorialnym, nauczyciel przedmiotów prawniczych w

zaocznej szkole policealnej.