PYTANIE

Pracuję w dwóch szkołach. W jednej mam umowę na czas urlopu macierzyńskiego innego nauczyciela, a w drugiej – umowę na czas określony do 31 sierpnia.

Obecnie jestem w ciąży, spodziewany termin porodu to początek września. Chciałabym wiedzieć, czy w takiej sytuacji mogę liczyć na przedłużenie obu umów do czasu rozwiązania, czy tylko tej zawartej na czas określony? Co w takiej sytuacji z urlopem i zasiłkiem macierzyńskim? Czy obowiązek wypłacenia mi go przejmie ZUS? Jeśli tak, to co wtedy z ubezpieczeniem po rozwiązaniu?

ODPOWIEDŹ

Zgodnie z art. 177 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – kodeks pracy (t.j.: DzU z 1998 r. nr 21, poz. 94, z późn. zm.) pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy i reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy.

Umowa o pracę zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu. Przepisu tego nie stosuje się do umowy o pracę na czas określony zawartej w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy.

Wobec tego przedłużeniu do dnia porodu ulegnie jedynie umowa zawarta na czas określony do 31 sierpnia. Umowa na zastępstwo – nie.

Urlop macierzyński przysługuje jedynie pracownikom. Skoro więc w dniu porodu nie będzie Pani już pracownikiem, nie nabędzie Pani prawa do urlopu macierzyńskiego.

Zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która urodziła dziecko w okresie ubezpieczenia chorobowego albo w okresie urlopu wychowawczego. W tych przypadkach zasiłek może być wypłacany nie tylko w czasie trwania ubezpieczenia, ale także po jego ustaniu. Ponadto w wymienionych niżej sytuacjach możliwa jest wypłata zasiłku macierzyńskiego w razie urodzenia dziecka po ustaniu ubezpieczenia chorobowego.

Gdy z pracownicą zawarto umowę o pracę na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, pracodawca ma obowiązek umowę tę przedłużyć do dnia porodu. Od dnia porodu pracownica ma prawo do zasiłku macierzyńskiego. Z uwagi, że ostatnim dniem trwania stosunku pracy jest dzień porodu, za który pracownicy przysługuje zasiłek macierzyński, wypłaty zasiłku za ten jeden dzień powinien dokonać pracodawca. Natomiast za pozostały okres przypadający po ustaniu ubezpieczenia chorobowego zasiłek wypłaca oddział ZUS. Możliwe jest jednak, by wpłaty zasiłku macierzyńskiego za cały okres, także za dzień porodu, w którym pracownica pozostaje jeszcze zatrudniona na podstawie stosunku pracy, dokonał oddział ZUS.

Po ustaniu zatrudnienia ustaje także prawo do ubezpieczenia zdrowotnego i społecznego, gdyż nie ma podstaw do naliczania składek.

Marta Handzlik – prawnik, specjalista z zakresu prawa oświatowego, autorka publikacji z zakresu finansów w oświacie.