PYTANIE

Dyrektor mojej szkoły powołał mnie – w ramach tzw. czynności dodatkowych nauczycieli – do zespołu nauczycieli wyznaczonych do pisania wniosków unijnych.

Byłem i jestem już w wielu różnych zespołach, ale nie znam się na pisaniu wniosków. W szczególności nie wiem, jak należy wypełniać finansową część takich wniosków. Po prostu nie mam kwalifikacji do takiej pracy. Czy istnieje przepis prawa (jaki?), na który można się powołać celem zakwestionowania polecenia dyrektora (pracodawcy) co do wykonywania czynności (pracy), do której nie posiada się kwalifikacji?

ODPOWIEDŹ

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (DzU z 2001 r. nr 61, poz. 624 z późn. zm.) uprawnia dyrektora do tworzenia zespołów przedmiotowych, zespołów wychowawczych lub innych zespołów problemowo-zadaniowych. Praca w zespołach jest obowiązkiem nauczycieli realizowanym w ramach czasu pracy. Zalicza się ją do czynności wynikających z zadań statutowych szkoły (art. 42 ust. 2 pkt 2 Ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela – DzU z 2006 r. nr 97, poz. 674, z późn. zm.). Jednakże, aby można było egzekwować od nauczycieli realizację danych czynności, muszą one wynikać ze statutu, co wynika wprost z § 2 ust. 1 pkt 3 załącznika nr 2 do wspomnianego rozporządzenia). W przeciwnym razie nie mieściłyby się w zakresie „zadań statutowych szkoły”.

Należy podkreślić, że w myśl przepisów powszechnego prawa pracy zakres czynności pracownika musi mieścić się w rodzaju umówionej pracy (art. 29 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy – DzU z 1998 r. nr 21, poz. 94, z późn. zm.). A zatem czynności wynikające z zadań statutowych szkoły muszą odpowiadać charakterowi pracy nauczyciela, a co za tym idzie muszą respektować kwalifikacje będące podstawą zatrudnienia nauczyciela. Także polecenia służbowe mogą jedynie konkretyzować obowiązki nauczyciela wynikające z umowy o pracę i art. 6 Karty Nauczyciela (art. 100 § 1 kodeksu pracy). Tak więc nauczyciel może odmówić wykonania polecenia, jeżeli wykracza ono poza umówiony rodzaj pracy.

Oczywistym jest, że dyrektor przydzielając nauczycielom obowiązki w ramach zadań statutowych powinien kierować się ich uzdolnieniami i kwalifikacjami. Tylko wtedy możliwe jest osiągnięcie wysokiej wydajności i należytej jakości pracy (art. 94 pkt 2 kodeksu pracy). Poza tym zlecanie pracownikowi pracy niezgodnej z jego kwalifikacjami można rozpatrywać w kontekście dyskryminacji w zatrudnieniu (rozdział II a kodeksu pracy).

Osobną kwestią jest, to czy pisanie wniosków unijnych mieści się w zakresie zadań statutowych szkoły. Takie czynności nie są zapisywane zazwyczaj w statucie szkoły i nie wynikają również z obowiązków nauczycieli wymienionych w art. 6 Karty Nauczyciela. Zatem dyrektor może przydzielić nauczycielowi takie zadanie tylko za jego zgodą jako pracę dodatkową.

Warto w tym miejscu wspomnieć, że Sąd Najwyższy w wyroku z 7 listopada 1974 r. (I PR 332/74) stanął na stanowisku, że zmiana przez zakład pracy zakresu czynności pracownika nie stanowi istotnej zmiany warunków pracy wymagających wypowiedzenia, jeżeli czynności, które pracownik ma wykonywać, nie wykraczają poza obowiązki związane z pełnioną przez niego funkcją.

W związku z tym, że pisanie wniosków unijnych nie mieści się w charakterze pracy nauczyciela i wymaga konkretnej wiedzy, warto zawrzeć z chętnym nauczycielem umowę cywilnoprawną na dokonywanie tych czynności.

Krystyna Więcławska-Stysz – prawnik, doradca prawny Związku Nauczycielstwa Polskie