PYTANIE

Jakie są przesłanki do wydania decyzji w sprawie odmowy nadania nauczycielowi stopnia awansu zawodowego? Kto wydaje taką decyzję?

OPOWIEDŹ

Uzyskanie stopnia awansu zawodowego jest uzależnione od spełnienia przez nauczyciela warunków:

a) posiadania odpowiednich kwalifikacji (KN art. 9 ust.1 pkt 1 i ust.1a–3),

b) odbycia stażu (oprócz nauczycieli wymienionych w KN art. 9e ust.1–3, dla których równoważny z okresem stażu jest okres zatrudnienia) zakończonego pozytywną oceną dorobku zawodowego,

c) uzyskania pozytywnego wyniku w postępowaniu przed komisją kwalifikacyjną lub egzaminacyjną.

W wypadku niespełnienia przez nauczyciela warunków, o których mowa w ust. 1, dyrektor szkoły lub właściwy organ, wymieniony w art. 9b ust. 4 pkt 2–4 Karty Nauczyciela,
odmawia nauczycielowi,
wydając decyzję administracyjną, nadania stopnia awansu zawodowego. Nie byłoby racjonalne uruchamianie postępowania przed komisją kwalifikacyjną lub egzaminacyjną, gdyby organ właściwy do nadania stopnia awansu zawodowego, do którego zgodnie z art. 9b ust. 2 KN został skierowany wniosek nauczyciela o podjęcie postępowania, stwierdziłby, że nie posiada on wymaganych kwalifikacji lub że nie odbył stażu zakończonego pozytywną oceną dorobku zawodowego. Wówczas bowiem organ istotnie powinien podjąć decyzję odmawiającą nauczycielowi nadania stopnia awansu. Trzeba zauważyć, że wniosek o rozpoczęcie stażu jest zawsze kierowany do dyrektora szkoły, który jest organem uprawnionym do nadawania tylko stopnia nauczyciela kontraktowego. Toteż dyrektor nie może odmówić nauczycielowi rozpoczęcia stażu.
Przepisy nie przewidują podejmowania przez jakikolwiek organ decyzji o dopuszczeniu do rozpoczęcia stażu, a jedynym warunkiem jego rozpoczęcia jest złożenie wniosku, który ma raczej cechy zawiadomienia. Zresztą,
warunki określone w art. 9b ust. 1 KN dotyczą nadania stopnia awansu, a nie – rozpoczęcia stażu. Należy również pamiętać, że nauczyciel stażysta rozpoczyna staż bez złożenia wniosku.

Reasumując, decyzja o odmowie nadania stopnia awansu zawodowego nauczycielowi, który nie spełnił warunków formalnych, powinna zostać podjęta przez właściwy organ po złożeniu do niego wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego lub egzaminacyjnego, a nie na etapie złożenia wniosku o rozpoczęcie stażu. Ani kodeks postępowania administracyjnego, ani przepisy ustawy KN nie uprawniają do odmowy wszczęcia postępowania administracyjnego na wniosek nauczyciela o nadanie stopnia awansu zawodowego. Zgodnie z art. 61 § 3 k.p.a. złożenie wniosku automatycznie wszczyna postępowanie administracyjne, a organ administracji jest zobligowany do przeprowadzenia postępowania zgodnie z treścią żądania strony, a następnie rozstrzygnięcia sprawy decyzją administracyjną.

Decyzję taką w sprawie nadania lub odmowy nadania kolejnego stopnia awansu zawodowego wydaje:

a) dyrektor szkoły – gdy chodzi o nadanie lub odmowę nadania stopnia nauczyciela kontraktowego,

b) organ prowadzący (np. wójt, burmistrz, prezydent, minister) w wypadku nadania lub odmowy nadania stopnia nauczyciela mianowanego,

c) organ sprawujący nadzór pedagogiczny (kurator oświaty) w wypadku nadania lub odmowy nadania stopnia nauczyciela dyplomowanego.

Przepisy KN ani zmienione rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego nauczycieli nie określają wzoru decyzji w sprawie odmowy nadania nauczycielowi stopnia awansu zawodowego. W załącznikach do rozporządzenia zamieszczono jedynie:

a) wzór zaświadczenia o uzyskaniu akceptacji komisji kwalifikacyjnej na stopień awansu zawodowego nauczyciela (kontraktowego i dyplomowanego),

b) wzór zaświadczenia o zdaniu egzaminu wydanego przez komisję egzaminacyjną,

c) akt nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela (kontraktowego i dyplomowanego),

d) akt nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela (mianowanego).

Decyzja administracyjna powinna być sporządzona zgodnie z wymogami kodeksu postępowania administracyjnego. Art. 107 określa elementy, jakie powinna zawierać:

a) oznaczenie organu wydającego decyzję,

b) datę wydania,

c) oznaczenie strony,

d) powołanie podstawy prawnej,

e) rozstrzygnięcie – stwierdzenie, że organ odmawia nadania nauczycielowi danego stopnia awansu zawodowego,

f) uzasadnienie faktyczne i prawne (faktyczne – wskazanie faktów, na które powołał się organ, a szczególności wskazanie, których warunków nie spełnił nauczyciel; prawne – wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa),

g) pouczenie, czy i w jakim trybie można się od decyzji odwołać,

h) podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji (decyzję powinna podpisać osoba, która posiada kompetencje właściwego organu, na przykład dyrektor, wójt, burmistrz, prezydent, minister; inna osoba może podpisać decyzję wyłącznie na podstawie pisemnego upoważnienia udzielonego przez organ administracji publicznej do załatwiania spraw w jego imieniu w ustalonym zakresie – w tym do wydawania decyzji administracyjnych).

Uwaga! Dyrektor szkoły nie może odmówić przyjęcia wniosku o rozpoczęcie stażu na dany stopień awansu zawodowego nauczyciela nawet wtedy, gdy nauczyciel nie spełnia warunków określonych w KN, a uszczegółowionych w rozporządzeniu (żaden przepis prawa nie daje mu takiego uprawnienia). Ale zaraz od momentu złożenia wniosku postępowanie administracyjne zostanie rozpoczęte i jego konsekwencją może być wydanie decyzji administracyjnej odmawiającej nadania nauczycielowi danego stopnia awansu zawodowego

Lucyna Gromiec - konsultant w Pracowni Doskonalenia Kadry Kierowniczej Oświaty i Doradztwa Metodycznego Świętokrzyskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Kielcach; prowadzi szkolenia dla kierowniczej kadry oświatowej, rad pedagogicznych, nauczycieli oraz wychowawców; współautorka projektu edukacji prawnej społeczności szkolnej, nauczyciel akademicki w Wyższej Szkole Administracji Publicznej, ekonomista, dyrektor ZSE w Kielcach