Pytanie:

Mam pytanie dotyczące sposobu oceniania w szkole podstawowej, do której uczęszczają moje dzieci.

Chodzi konkretnie o system wag w statucie szkoły. Jeden z zapisów mówi, że poprawianie oceny ze sprawdzianu zwiększa wagę oceny z tego sprawdzianu (10 zamiast 5). Oprócz tego, że w ten sposób uczniowie nie są oceniani sprawiedliwie (za ten sam sprawdzian mają różne wagi), doprowadza to do sytuacji, że poprawienie oceny np. z 1 na 3 powoduje obniżenie średniej, co na logikę nie ma sensu. Próbowałem od kilku nauczycieli uzyskać odpowiedź dlaczego tak jest, jedynym wytłumaczeniem było: tak jest w statucie. Nieoficjalnie mówili mi, że również nie rozumieją dlaczego tak jest. Czy jest jakaś możliwość żeby to ""ugryźć"" od strony prawnej?"

Odpowiedź:

Dla nauczyciela ważne to co jest w statucie. A w statucie mają być zasady oceniania. Nie jest dobrym pomysłem stosowanie ocen ważonych. Ale jeżeli są ustalone w statucie to nauczyciele nie mają prawa ich nie stosować. Jedynym wyjście jest wykazywanie dla dyrektora patologii takiego systemu i potrzeby nowelizacji statutu w tym zakresie (w formie uchwały rady pedagogicznej, czyli wszystkich nauczycieli).

Uzasadnienie:

Ocenianie wewnątrzszkolne obejmuje zasady ustalania ocen:

• bieżących,
• śródrocznych klasyfikacyjnych

z obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych, a także zajęć, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 13 ust. 3 ustawy o systemie oświaty. Dotyczy także śródrocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania (art. 44b ust. 6 pkt 3 ustawy o systemie oświaty).

Szczegółowe warunki i sposób oceniania wewnątrzszkolnego powinien regulować statut szkoły. Nauczyciel powinien przestrzegać statutu. Zatem nauczyciel zobowiązany jest respektować regulacje statutu szkoły. Dotyczy to także obowiązków w zakresie oceniania, w szczególności ustalonych:

• kryteria oceniania,
• zasady ustalania ocen, w tym ocen bieżących.

To statut określa czy ocena bieżąca, śródroczna z zajęć edukacyjnych są oceną w skali czy też oceną opisową. Stosowanie odmiennych zasad stanowi więc naruszenie obowiązków nauczyciela.

Jeżeli chodzi o system ocen ważonych to w celu ustalenia oceny śródrocznej lub rocznej nauczyciel powinien ocenić stopień opanowania przez ucznia wiadomości i umiejętności określonych w wymaganiach edukacyjnych opisanych w podstawie programowej i wynikających z niej programów nauczania. Zgodnie z art. 44b ust. 3 ustawy o systemie oświaty ocenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia polega na rozpoznawaniu przez nauczycieli poziomu i postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do:

• wymagań określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego lub efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodach oraz wymagań edukacyjnych wynikających z realizowanych w szkole programów nauczania;
• wymagań edukacyjnych wynikających z realizowanych w szkole programów nauczania - w przypadku dodatkowych zajęć edukacyjnych.

Z tego względu nie jest prawidłowym rozwiązaniem wyliczanie średniej z ocen (ani arytmetycznej ani ważonej) w celu wystawienia oceny śródrocznej lub rocznej. Ocena ta nie powinna być wynikiem obliczeń, lecz rzetelną oceną zdobytej przez ucznia wiedzy i nabytych umiejętności w odniesieniu do wymagań edukacyjnych. Niestety w wielu statutach nadal są stosowane systemy ocen ważonych. Rodzicowi nie pozostaje nic innego jak kwestionowanie tego typu zapisów jako krzywdzących i niesprawiedliwych.

Podstawa prawna:

• 44b ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r. poz. 1915).