PYTANIE

Bardzo proszę o wskazanie podstawy prawnej mówiącej, że nauczyciel kontraktowy, który nie zamierza awansować musi do emerytury pisać konspekty.

Z tego tytułu, między innymi, otrzymałam karę porządkową upomnienie. Pracuję szósty rok. W jednej szkole mam 6 godzin z trzech różnych przedmiotów. Oprócz tej szkoły, pracuję w trzech innych, jestem także wychowawczynią klasy III. Przygotowuję się do pracy, jednak pisanie konspektów wykracza poza mój wymiar pracy w szkole, w której otrzymałam karę. Uważam, że jest to niesprawiedliwe posunięcie dyrektora, który wymierzył mi taką karę, opierając się o art. 75 ust. 2 KN I ART 100 i 108 KP. Moje odwołanie uznał za bezzasadne.

ODPOWIEDŹ

Obowiązek pisania konspektów przez nauczycieli, zarówno tych, którzy odbywają staż na wyższy stopień awansu zawodowego, jak i tych, którzy takiego stażu nie odbywają, nie został wprost uregulowany w przepisach prawa powszechnie obowiązującego. Kwestii tej nie reguluje Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (DzU z 2006 r. nr 97, poz. 674, z późn. zm.) ani przepisy wykonawcze do tej ustawy, w szczególności Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (DzU z 2004 r. nr 260, poz. 2593, z późn. zm.). Taki stan prawny nie oznacza jednak, że dyrektor szkoły nie może wprowadzić obowiązku dla nauczycieli pisania konspektów dla prowadzonych przez nich lekcji. Należy pamiętać, że zgodnie z art. 7 Karty Nauczyciela szkołą kieruje dyrektor, który jest przełożonym służbowym wszystkich pracowników szkoły i do jego podstawowych zadań należy w szczególności dbanie o dydaktyczny i wychowawczy poziom szkoły. Dodatkowo, o innym podstawowym zadaniu dyrektora szkoły, jakim jest sprawowanie nadzoru pedagogicznego wobec nauczycieli zatrudnionych w szkole, stanowi art. 35 ust. 4 oraz art. 39 ust. 1 pkt 2 Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (DzU z 2004 nr 256, poz. 2572, z późn. zm.).

W mojej ocenie, już tylko na tej podstawie dyrektor, kierując się właśnie tego typu wyraźnymi wskazaniami ustawodawcy pewnych obszarów, za które odpowiada dyrektor, może zarządzić w kierowanej przez siebie szkole obowiązek przygotowywania konspektów, uzasadniając to choćby względami natury metodycznej. Moim zdaniem takie uprawnienie bez wątpienia mieści się w zakresie kompetencji dyrektora szkoły. Drugorzędną sprawą jest forma wprowadzenia takiego obowiązku, to znaczy, czy będzie to polecenie służbowe czy zarządzenie w formie pisemnej czy ustnej, choć oczywiście dla celów dowodowych, bardziej zasadne wydaje się zachowanie formy pisemnej. Jeśli więc w szkole został ustalony porządek pracy, przewidujący obowiązek pisania konspektów, to nauczyciel, który takiemu porządkowi pracy nie chce się poddać, może być pociągnięty do odpowiedzialności porządkowej przewidzianej w art. 75 ust. 2 Karty Nauczyciela, sięgającej w konsekwencji do art. 108 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (DzU z 1998 r. nr 21, poz. 94, z późn. zm.). Wymiar czasu pracy oraz fakt, że nauczyciel jest zatrudniony jednocześnie w innych szkołach nie ma w tym miejscu żadnego znaczenia – przez nawiązanie stosunku pracy w danej szkole, nauczyciel zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz właśnie tej konkretnej szkoły i pod kierownictwem jej dyrektora. Innymi słowy, tak jak pracownik zatrudniony w niepełnym wymiarze nie może być z tego tytułu dyskryminowany przez pracodawcę, tak pracodawca nie powinien zwolnić pracownika z realizacji określonych obowiązków tylko z powodu zatrudniania go na część etatu. Oczywiście pewnym punktem odniesienia jest w tym aspekcie czas pracy nauczyciela (z uwzględnieniem zasady proporcjonalności), o którym mowa w art. 42 ust. 1 Karty Nauczyciela, zgodnie z którym czas pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć nie może przekraczać 40 godzin na tydzień. Jednak w analizowanej sprawie, nie wydaje się, aby nauczyciel mógł skutecznie dowieść, że przygotowywanie konspektów do prowadzonych przez siebie lekcji powoduje przekroczenie obowiązującego go wymiaru czasu pracy, także w sytuacji, w której naucza więcej niż jednego przedmiotu.

Tomasz Lewicki – prawnik, specjalista z zakresu prawa oświatowego i prawa pracy, pracownik oświaty w samorządzie terytorialnym, nauczyciel przedmiotów prawniczych w

zaocznej szkole policealnej.