Pytanie:

Ukończyłam studia magisterskie z biologii, mam przygotowanie pedagogiczne – studia podyplomowe o specjalności oligofrenopedagogika. Wiem, że z dziećmi upośledzonymi w stopniu lekkim mogę prowadzić tylko zajęcia z biologii. A jak jest w wypadku dzieci z upośledzeniem w stopniu znacznym i głębokim? Mogę prowadzić zajęcia w zespołach edukacyjno-terapeutycznych? Czy muszę mieć ukończoną edukację wczesnoszkolną i przedszkolną?

Odpowiedź:

Zgodnie z § 14 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (DzU z 2013 r. poz. 1207 z późn. zm.) kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w przedszkolach specjalnych oraz na wszystkich poziomach kształcenia w szkołach specjalnych, specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych oraz specjalnych ośrodkach wychowawczych, dla dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym, szkołach specjalnych przysposabiających do pracy dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi, ośrodkach umożliwiających dzieciom i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim oraz dzieciom i młodzieży z upośledzeniem umysłowym z niepełnosprawnościami sprzężonymi realizację obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego i obowiązku nauki, a także kwalifikacje do prowadzenia zajęć rewalidacyjno-wychowawczych z dziećmi i młodzieżą z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim posiada osoba, która:

1. ukończyła studia wyższe w zakresie oligofrenopedagogiki lub
2. ma kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym typie szkoły lub rodzaju placówki, określone w § 2–5, a ponadto ukończyła studia podyplomowe lub kurs kwalifikacyjny w zakresie oligofrenopedagogiki lub
3. ukończyła zakład kształcenia nauczycieli w specjalności oligofrenopedagogika.

Punkty 1 i 3 nie wymagają wyjaśnień. Rozwinięcia wymaga punkt 2.

Kwalifikacje, o których mowa w punkcie 2, należy odnieść do typu szkoły lub rodzaju placówki oraz do nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć. Wynika to z odesłania do § 2–5 rozporządzenia. Kwalifikacje określone w tych paragrafach spełnia osoba, która ukończyła studia na kierunku zgodnym z nauczanym przedmiotem lub prowadzonymi zajęciami (albo na kierunku, którego zakres obejmuje treści nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć) oraz posiada przygotowanie pedagogiczne. Niezależnie od tych kwalifikacji należy mieć ukończone studia podyplomowe lub kurs kwalifikacyjny w zakresie oligofrenopedagogiki.

Rodzaje obowiązkowych zajęć edukacyjnych w szkołach specjalnych dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym są określone w załącznikach do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (DzU z 2012 r. poz. 2014 z późn. zm.). Z kolei treści realizowane w ramach zajęć rewalidacyjno-wychowawczych są określone w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 kwietnia 2013 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim (DzU z 2013 r. poz. 529).

Według mnie studia magisterskie z biologii, przygotowanie pedagogiczne oraz studia podyplomowe z oligofrenopedagogiki z całą pewnością uprawniają do prowadzenia zajęć z biologii w szkole specjalnej z uczniami z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim. Natomiast nie są to odpowiednie kwalifikacje do prowadzenia zajęć z uczniami upośledzonymi w stopniu umiarkowanym, znacznym lub głębokim, a także do zajmowania stanowiska nauczyciela w przedszkolach oraz klasach I–III szkół podstawowych.