Pytanie:

Mam pytanie dotyczące moich kwalifikacji zawodowych. Ukończyłem studia na kierunku pedagogika rewalidacyjna z elementami poradnictwa rehabilitacyjnego z przygotowaniem pedagogicznym. W toku studiów zrealizowałem przedmioty przygotowujące do pracy z osobami z niepełnosprawnością intelektualną (ortodydaktyka, pedagogika specjalna, metodyka nauczania osób z niepełnosprawnością intelektualną, oligofrenopedagogika, praktyki pedagogiczne). Z suplementu do dyplomu ukończenia studiów wynika, iż mogę podjąć pracę w przedszkolach i szkołach specjalnych i jestem przygotowany do kształcenia osób z niepełnosprawnością intelektualną, słuchową, wzrokową i ruchową. Czy te kwalifikacje wystarczą do pracy na stanowisku nauczyciela oligofrenopedagoga? Czy konieczne jest ukończenie dodatkowych studiów podyplomowych z zakresu edukacji i rehabilitacji osób z niepełnosprawnością intelektualną?

Odpowiedź:

Zgodnie z zapisami rozporządzenia w sprawie kwalifikacji kwalifikacje do prowadzenia zajęć rewalidacyjnych, uwzględniających indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów niepełnosprawnych, w przedszkolach, szkołach i placówkach (przedszkolach, szkołach podstawowych, placówkach doskonalenia nauczycieli, poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w tym poradniach specjalistycznych, bibliotekach pedagogicznych, kolegiach pracowników służb społecznych, szkołach policealnych, liceach ogólnokształcących, technikach, branżowych szkołach II stopnia, branżowych szkołach I stopnia, gimnazjach, placówkach oświatowo-wychowawczych oraz placówkach zapewniających opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania), posiada osoba, która ma kwalifikacje określone w § 15 ust. 3 tego rozporządzenia.

Z kolei § 15 ust. 3 rozporządzenia o kwalifikacjach nauczycieli stanowi, że kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela posiada również osoba, która:

• ukończyła studia lub zakład kształcenia nauczycieli, w zakresie odpowiednim do niepełnosprawności uczniów, na poziomie wymaganym do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym typie szkoły lub rodzaju placówki, o których mowa w § 3–6,

lub

• posiada wykształcenie na poziomie wymaganym do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym typie szkoły lub rodzaju placówki oraz przygotowanie pedagogiczne, a ponadto ukończyła studia podyplomowe, zakład kształcenia nauczycieli lub kurs kwalifikacyjny, w zakresie odpowiednim do niepełnosprawności uczniów.

Interesuje nas ten zapis „w zakresie”. Z opisu wynika, że osoba ma wpis w suplemencie, że m.in. ma kwalifikacje do pracy z osobami z niepełnosprawnością intelektualną.  Skoro w tym przypadku kwalifikacje nie wynikają wprost z dyplomu, to dyrektor ocenia czy kwalifikacje nauczyciela wynikają z rozporządzenia o kwalifikacjach.

Zgodnie z § 3 ust. 1 rozporządzenia o kwalifikacjach  kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w placówkach doskonalenia nauczycieli, poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w tym poradniach specjalistycznych, bibliotekach pedagogicznych, kolegiach pracowników służb społecznych, szkołach policealnych, liceach ogólnokształcących, technikach, branżowych szkołach II stopnia, branżowych szkołach I stopnia, gimnazjach, placówkach oświatowo-wychowawczych oraz placówkach zapewniających opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania, z zastrzeżeniem § 12–24, posiada osoba, która ukończyła:

1) studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie, na kierunku (specjalności) zgodnym z nauczanym przedmiotem lub prowadzonymi zajęciami, oraz posiada przygotowanie pedagogiczne lub

2)studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie, na kierunku, którego efekty uczenia się, o których mowa w ustawie z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji, w zakresie wiedzy i umiejętności obejmują treści nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć, wskazane w podstawie programowej dla tego przedmiotu na odpowiednim etapie edukacyjnym, oraz posiada przygotowanie pedagogiczne,

lub

3) studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie, na kierunku (specjalności) innym niż wymieniony w pkt 1 i 2, i studia podyplomowe w zakresie nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć oraz posiada przygotowanie pedagogiczne.

W związku z powyższym wydaje się, że taka osoba ma kwalifikacje do pracy z osobami z niepełnosprawnością intelektualną, ale to dyrektor szkoły powinien zweryfikować zapisy suplementu z wymaganiami wobec nauczyciela. Podpowiedzią może być rozporządzenie w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela ponieważ określa się standard kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela pedagoga specjalnego w zakresie edukacji i rehabilitacji osób z niepełnosprawnością intelektualną.

Podstawa prawna:

• 23 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli (Dz.U. z 2020 r. poz. 1289 ze zm.),
• rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 25 lipca 2019 r. w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela (Dz.U. z 2021 r. poz. 890).