PYTANIE

Pracuję w szkole społecznej, w której dyrektor chce, aby nauczyciele pracowali w czasie doraźnych zastępstw za darmo (nie płaci za takie zastępstwa), zasłaniając się regulaminem wynagrodzeń.

Czy w szkole społecznej regulamin wynagrodzeń także obowiązuje od momentu opublikowania go w wojewódzkim dzienniku urzędowym? Czy może znajdować się tam zapis o odbywaniu doraźnych zastępstw nieodpłatnie? Jaka jest podstawa prawna do tego typu postępowania?

ODPOWIEDŹ

Trudno mi się odnieść w sposób szczegółowy do przedstawionego problemu bez analizy konkretnych dokumentów, na podstawie których ustalane jest wynagrodzenie nauczyciela szkoły niepublicznej. Nie ulega jednak wątpliwości, że kwestie wynagradzania nauczyciela zatrudnionego w takiej placówce zostały wyłączone z zakresu stosowania Ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (DzU z 2006 r. nr 97, poz. 674, z późn. zm.) – jakie konkretne przepisy Karty Nauczyciela mają zastosowanie do nauczycieli szkół niepublicznych rozstrzyga w sposób jednoznaczny art. 91b ust. 2 tej ustawy (nie ma wśród nich art. 29–40 regulujących kwestię wynagrodzeń nauczycieli). W efekcie oznacza to, że zasady wynagradzania nauczycieli zatrudnionych w szkołach niepublicznych powinny być uregulowane zgodnie z powszechnie obowiązującymi zasadami prawa pracy. Wobec tego należy uznać także, że brak jest podstaw prawnych do publikacji regulaminu wynagradzania obowiązującego w szkole niepublicznej w wojewódzkim dzienniku urzędowym, bowiem regulacja ta nie mieści się w zakresie przedmiotowym art. 13 Ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (DzU z 2010 r. nr 17, poz. 95). Innymi słowy, regulamin wynagradzania obowiązujący w placówce niepublicznej zatrudniającej powyżej 20 pracowników, powinien respektować wszystkie standardy ustalone przez ustawodawcę w ramach powszechnego prawa pracy, czyli musi być on bezwzględnie zgodny z aktem wyższego rzędu, jakim jest dla niego Kodeks pracy (w szczególności Dział III). Jeżeli jednak tzw. doraźne zastępstwa nauczyciela mieszczą się w ramach obowiązującego go czasu pracy, to całkiem możliwe, że regulamin wynagradzania nie przewiduje dodatkowego wynagrodzenia za prowadzenie zajęć w ramach tych godzin. Jednak tak jak wspomniałem na wstępie, konkretna odpowiedź w omawianym problemie jest możliwa dopiero po analizie konkretnych, obowiązujących w tym zakresie dokumentów. To, czy roszczenie pracownika wynikające ze stosunku pracy jest uzasadnione, zawsze można rozstrzygnąć ostatecznie na drodze sądowej, ale wcześniej można podjąć interwencję w Państwowej Inspekcji Pracy (PIP), która może ocenić, czy w tym przypadku doszło do naruszenia przepisów prawa pracy i stosownie do tego podjąć określone prawem działania. Zgodnie z art. 11 pkt 7 Ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (DzU z 2007 r. nr 89, poz. 589, z późn. zm.) właściwe organy PIP w razie stwierdzenia naruszeń przepisów prawa pracy są uprawnione do nakazania pracodawcy wypłaty należnego wynagrodzenia za pracę i to w trybie natychmiastowej wykonalności.

Tomasz Lewicki – prawnik, specjalista z zakresu prawa oświatowego i prawa pracy, pracownik oświaty w samorządzie terytorialnym, nauczyciel przedmiotów prawniczych w zaocznej szkole policealnej.