PYTANIE

Czy zgodne z prawem jest instalowanie kamery w pokoju nauczycielskim? Jest to szkoła podstawowa w spokojnej dzielnicy Warszawy, na terenie szkoły są już kamery.

Z jednej z nich widoczne jest wejście do pokoju nauczycielskiego. Pani dyrektor zakazała cichych rozmów w pokoju i obiecała założyć kamerę i – obietnicy dotrzymała.

ODPOWIEDŹ

Pracodawcy montują kamery w miejscach pracy ze względów bezpieczeństwa (banki), w celu zabezpieczenia mienia przed kradzieżą lub zniszczeniem przez pracowników lub inne osoby (sklepy) oraz w celu zmotywowania pracowników do efektywnej pracy. Nie ma przepisów zabraniających pracodawcy takiego działania. Nie może ono jednak prowadzić do naruszenia dóbr osobistych pracownika. Rejestracja za pomocą kamer w sposób szczególny może zagrażać prawu do prywatności i do tajemnicy komunikowania się. Ochronę tych praw gwarantuje nam Konstytucja RP w art. 47 i 49. Ponadto do poszanowania godności i innych dóbr osobistych pracownika obliguje pracodawcę art. 11¹ Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j.: DzU z 1998 r. nr 21, poz. 94, z późn. zm.). Pracownikowi, którego dobra osobiste zostały naruszone przysługują roszczenia z art. 24 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 1964 r. nr 16, poz. 93, z późn. zm.).

Monitorowanie pracowników nie jest bezprawne, jeśli odbywa się w miejscu przeznaczonym do wykonywania pracy, służy uzasadnionym celom, zastosowane środki nie są przesadne, a pracodawca zadbał o to, aby dobra osobiste pracowników nie zostały naruszone. Przy spełnieniu tych warunków nie jest wymagana zgoda pracowników na zastosowanie monitoringu. Pracodawca powinien jednak uprzedzić pracowników o fakcie i celu stosowania monitoringu. Może to nastąpić przykładowo w regulaminie lub zarządzeniu pracodawcy.

Pracodawca nadużywa prawa do kontrolowania wykonywania pracy, jeśli instaluje kamery w toaletach, łazienkach, szatniach, stołówkach czy pomieszczeniach służących pracownikom do odpoczynku. Do tej kategorii miejsc należy zaliczyć pokój nauczycielski, gdyż w nim nauczyciele regenerują siły między zajęciami. Pracodawca stosujący monitoring w tych miejscach naraża się na zarzut naruszenia art. 8 Kodeksu pracy. Przepis ten stanowi, że nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego. Takie działanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Pracodawcy może zostać nawet postawiony zarzut stosowania mobbingu wobec pracowników.

Pracodawca powinien mieć świadomość, że monitorowanie pracowników za pomocą kamery jest przetwarzaniem danych osobowych w rozumieniu art. 7 pkt 2 Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (t.j.: DzU z 2002 r. nr 101, poz. 926, z późn. zm.). Z faktu przetwarzania danych osobowych wynikają dla pracodawcy obowiązki. Pracodawca powinien dołożyć szczególnej staranności w celu ochrony interesów osób, których dane dotyczą. W szczególności jest obowiązany zapewnić, aby dane te były: przetwarzane zgodnie z prawem, zbierane dla oznaczonych, zgodnych z prawem celów, adekwatne w stosunku do celów, w jakich są przetwarzane i przechowywane nie dłużej niż jest to niezbędne do osiągnięcia celu przetwarzania (art. 26 ust. 1 ustawy). Obowiązany jest również zapewnić ochronę przetwarzanych danych osobowych (art. 36 ust. 1 ustawy). Pracodawca, który przetwarza dane, do których przetwarzania nie jest uprawniony lub narusza inne obowiązki, naraża się na sankcje karne określone w ustawie o ochronie danych osobowych.

Krystyna Więcławska-Stysz – prawnik, zajmuje się prawem pracy i prawem oświatowym,