Zmiany w prawie oświatowym wprowadzone Ustawą z dnia 25 lipca 2008 roku o zmianie ustawy o systemie oświaty, ustawy – Karta Nauczyciela oraz ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich (DzU z 2008 r., Nr 145, poz. 917).

Ustawa z dnia 25 lipca 2008 roku wprowadziła szereg nowych regulacji w dwóch fundamentalnych ustawach prawa oświatowego:

• 
  

  ustawie z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty,

  
  


• 
  

  ustawie z dnia 26 stycznia 1982 roku – Karta Nauczyciela.

  
  

Nie wszystkie zmiany weszły w życie z dniem ogłoszenia. Spróbujmy ograniczyć się do tych, które zaczęły obowiązywać od 1 stycznia 2009 roku.

Co zmieniło się w ustawie o systemie oświaty od 1 stycznia 2009 roku ?

1. Przede wszystkim
zmieniono
art. 80 ust. 3, w którym została poruszona kwestia dotacji dla szkół i placówek prowadzonych przez podmiot inny niż jednostkę samorządu terytorialnego. Szkoły te otrzymają na każdego ucznia dotację z budżetu jednostki samorządu terytorialnego obowiązanej do prowadzenia odpowiedniego typu i rodzaju szkół w wysokości równej wydatkom bieżącym przewidzianym na jednego ucznia w szkołach tego samego typu i rodzaju prowadzonych przez tę jednostkę samorządu terytorialnego, nie niższej jednak niż kwota przewidziana na jednego ucznia szkoły danego typu w części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego. W przypadku nieprowadzenia przez jednostkę samorządu terytorialnego szkoły tego samego typu i rodzaju podstawą ustalenia wysokości dotacji jest kwota przewidziana na jednego ucznia szkoły publicznej danego typu i rodzaju w części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego.

Co to oznacza? Wyeliminowano przypadki przekazywania przez samorząd terytorialny podmiotom prowadzącym szkoły publiczne dotacji na jednego ucznia w kwocie niższej niż kwota przekazywana w formie części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego.

2. Wprowadzono istotne zmiany dotyczące wynagradzania egzaminatorów i nauczycieli za udział w przeprowadzeniu sprawdzianów i egzaminów zewnętrznych (
dodano ust. 9–12 w art. 9c).

W przeprowadzaniu sprawdzianu i egzaminów zewnętrznych biorą udział egzaminatorzy i nauczyciele. Natomiast w przeprowadzaniu części ustnej egzaminu maturalnego mogą również brać udział nauczyciele akademiccy.

Dyrektor okręgowej komisji egzaminacyjnej zawiera z egzaminatorami, a w przypadku egzaminu maturalnego również z nauczycielami akademickimi biorącymi udział w przeprowadzaniu części ustnej egzaminu maturalnego, umowy określające zakres ich obowiązków oraz wysokość wynagrodzenia.

Nauczyciele biorący udział w przeprowadzaniu sprawdzianu i egzaminów wykonują czynności związane z przeprowadzaniem tego sprawdzianu i tych egzaminów w ramach zadań statutowych szkoły.

Nauczyciele, w tym nauczyciele będący egzaminatorami, biorący udział w przeprowadzaniu części ustnej egzaminu maturalnego, wykonują czynności związane z przeprowadzaniem tej części egzaminu w ramach zajęć, o których mowa w art. 42 ust. 2 pkt 1 Karty Nauczyciela, czyli zajęć dydaktycznych, opiekuńczych i wychowawczych. W przypadku wykonywania tych czynności w wymiarze przekraczającym tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć, nauczycielowi przysługiwać będzie takie wynagrodzenie, jak za godziny ponadwymiarowe na zasadach określonych w art. 35 ust. 3 ustawy – Karta Nauczyciela.

3.
Dodano
art. 22 ust. 2 pkt 13, zgodnie z którym minister właściwy do spraw oświaty i wychowania określi w drodze rozporządzenia: warunki wynagradzania egzaminatorów i nauczycieli akademickich, uwzględniając zasadę, że wysokość wynagrodzenia określa się w relacji do minimalnej stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela dyplomowanego posiadającego tytuł zawodowy magistra z przygotowaniem pedagogicznym oraz uwzględniając konieczność potwierdzenia przez dyrektora szkoły udziału nauczyciela akademickiego w części ustnej egzaminu maturalnego.

4. Wprowadzono regulację nakazującą przekazywanie niepublicznym przedszkolom, szkołom podstawowym, ośrodkom, i niepublicznym poradniom psychologiczno-pedagogicznym z budżetu gminy lub powiatu dotacji na każde dziecko uczestniczące w zajęciach wczesnego wspomagania rozwoju organizowanego w tych jednostkach (
dodano ust. 1a w art. 90).

Co zmieniło się w ustawie Karta Nauczyciela od 1 stycznia 2009 roku?

1.
Zmieniono art. 49 ust. 2 i 3, zgodnie z którym tworzy się specjalny fundusz na nagrody dla nauczycieli za ich osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze. Organy prowadzące szkoły ustalają kryteria i tryb przyznawania nagród dla nauczycieli za ich osiągnięcia w zakresie pracy dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej, w tym realizacji zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę oraz realizacji innych zadań statutowych szkoły, uwzględniając w szczególności sposób podziału środków na nagrody organów prowadzących szkoły i dyrektorów szkół, tryb zgłaszania kandydatów do nagród oraz zasadę, że nagroda może być przyznana nauczycielowi po przepracowaniu w szkole co najmniej roku.

Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania określi w drodze rozporządzenia kryteria i tryb przyznawania nagród dla nauczycieli za ich osiągnięcia w zakresie pracy dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej, w tym realizacji zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę oraz realizacji innych zadań statutowych szkoły, uwzględniając w szczególności tryb zgłaszania kandydatów do nagród oraz zasadę, że nagroda może być przyznana nauczycielowi po przepracowaniu w szkole co najmniej 2 lat.

2.
Dodano art. 42 ust. 2b – w ramach zajęć dydaktycznych, opiekuńczych i wychowawczych nauczyciel jest obowiązany uczestniczyć w przeprowadzaniu części ustnej egzaminu maturalnego. W ramach czynności i zadań statutowych szkoły nauczyciel jest obowiązany uczestniczyć w przeprowadzaniu sprawdzianu w ostatnim roku nauki szkole podstawowej, egzaminu w ostatnim roku nauki w gimnazjum, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe i egzaminu maturalnego – z wyjątkiem części ustnej.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 25 lipca 2008 roku o zmianie ustawy o systemie oświaty, ustawy – Karta Nauczyciela oraz ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich (DzU z 2008 r., Nr 145, poz. 917).

2. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (DzU z 2004 r., Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.).

3. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. ­– Karta Nauczyciela (DzU z 2006 r., Nr 97, poz. 674).

Lucyna Gromiec – konsultant w Pracowni Doskonalenia Kadry Kierowniczej Oświaty i Doradztwa Metodycznego Świętokrzyskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Kielcach; prowadzi szkolenia dla kierowniczej kadry oświatowej, rad pedagogicznych, nauczycieli oraz wychowawców; współautorka projektu edukacji prawnej społeczności szkolnej, nauczyciel akademicki w Wyższej Szkole Administracji Publicznej, ekonomista.