Wymagania kwalifikacyjne do nauczania przedmiotów w szkołach artystycznych
20.03.2008
Ogólne wymagania konieczne do zajmowania stanowiska nauczyciela zostały zawarte w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 roku – Karta Nauczyciela (DzU z 2006 roku, Nr 97, poz. 674, z późn. zm.).
Stanowisko nauczyciela może zajmować osoba, która:
a) posiada wykształcenie wyższe z odpowiednim przygotowaniem pedagogicznym lub ukończyła zakład kształcenia nauczycieli i podejmuje pracę na stanowisku, do którego są to wystarczające kwalifikacje,
b) przestrzega podstawowych zasad moralnych,
c) spełnia warunki zdrowotne niezbędne do wykonywania zawodu nauczyciela.
Osoba posiadająca wyższe wykształcenie jest to osoba legitymująca się dyplomem ukończenia studiów wyższych lub zakładu kształcenia nauczycieli. Mogą być to zarówno studia magisterskie, jak i studia pierwszego stopnia (licencjackie). Dokumentem potwierdzającym posiadanie takiego wykształcenia jest dyplom ukończenia studiów. Zasady te potwierdzone są orzecznictwem Sądu Najwyższego (wyrok z dnia 19 września 2002 roku, I PKN 406/01, OSNP 2003, nr 7, poz. 10, wkładka) oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego (wyrok z dnia 27 listopada 2001 roku, II SA 2133/01, Lex, nr 84359).
Przewidziane są dwa przypadki, kiedy
dyrektor szkoły może zatrudnić osobę nieposiadającą kwalifikacji do zajmowania stanowiska nauczyciela:
a) kiedy nie ma możliwości zatrudnienia osoby posiadającej wymagane kwalifikacje – w tym przypadku dyrektor musi uzyskać zgodę organu sprawującego nadzór pedagogiczny (podstawa prawna art. 10 ust. 9 Karty Nauczyciela),
b) jeżeli uzna, że posiada ona odpowiednie przygotowanie do prowadzenia zajęć danego typu i uzyska zgodę kuratora oświaty (podstawa prawna art. 7 ust. 1a i 1b ustawy z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty).
Szczegółowe kwalifikacje wymagane od nauczycieli szkół artystycznych i placówek określa rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 6 lutego 2002 roku w sprawie kwalifikacji wymaganych od nauczycieli
szkół artystycznych i placówek kształcenia artystycznego (DzU z 2002 roku, Nr 14, poz. 135).
Kwalifikacje do nauczania w
szkołach muzycznych mają osoby, które posiadają:
dyplom ukończenia studiów magisterskich w wyższej szkole muzycznej na kierunku zgodnym z nauczanym przedmiotem lub rodzajem prowadzonych zajęć, dającym niezbędną wiedzę merytoryczną z zakresu nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć oraz przygotowanie pedagogiczne,
znaczący dorobek artystyczny z zakresu nauczanego przedmiotu lub rodzaju prowadzonych zajęć (§ 2 ust. 1 rozporządzenia).
Dodatkowo
historii muzyki z literaturą muzyczną, literatury muzycznej, form muzycznych, audycji muzycznych oraz zasad muzyki zgodnie z § 2 ust. 2 wspomnianego rozporządzenia mogą także nauczać osoby legitymujące się dyplomem ukończenia studiów magisterskich na kierunku muzykologia w innej niż wyższa szkoła muzyczna szkole wyższej oraz przygotowaniem pedagogicznym.
Kwalifikacje do nauczania w
szkołach muzycznych I stopnia i w ogólnokształcących szkołach muzycznych I stopnia, z wyjątkiem osób, które zostały wymienione wcześniej (§ 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Kultury z dnia 6 lutego 2002 roku) posiadają również osoby, które legitymują się dyplomem ukończenia studiów wyższych zawodowych w wyższej szkole muzycznej na kierunku (specjalności) zgodnym z nauczanym przedmiotem lub rodzajem prowadzonych zajęć oraz przygotowaniem pedagogicznym (§ 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Kultury z dnia 6 lutego 2002 roku). Natomiast zgodnie z § 2 ust. 4 wspomnianego wcześniej rozporządzenia kwalifikacje do nauczania w policealnych szkołach muzycznych, oprócz osób wymienionych w § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Kultury z dnia 6 lutego 2002 roku, posiada również osoba legitymująca się dyplomem ukończenia studiów magisterskich w innej niż wyższa szkoła muzyczna wyższej szkole artystycznej na kierunku (specjalności) zgodnym lub zbliżonym do nauczanego przedmiotu lub rodzaju prowadzonych zajęć oraz mająca przygotowanie pedagogiczne.
Wymagane kwalifikacje do nauczania w
szkołach plastycznych i policealnych szkołach plastycznych oraz kwalifikacje do prowadzenia w nich zajęć praktycznych określone zostały w § 3 rozporządzenia Ministra Kultury z dnia 6 lutego 2002 roku. Kwalifikacje te posiadają osoby legitymujące się dyplomem ukończenia:
studiów magisterskich w wyższej szkole plastycznej na kierunku (specjalności) zgodnym z nauczanym przedmiotem lub rodzajem zajęć powierzonych do prowadzenia oraz mające przygotowanie pedagogiczne,
studiów magisterskich w wyższej szkole plastycznej na innym niż wymieniony wyżej kierunek (specjalność) oraz mające przygotowanie pedagogiczne, jednakże osoby te muszą posiadać znaczący dorobek artystyczny z zakresu nauczanego przedmiotu lub rodzaju prowadzonych zajęć.
Kwalifikacje takie posiadają również osoby, które ukończyły studia magisterskie w innej niż wyższa szkoła artystyczna szkole wyższej na kierunku (specjalności) zgodnym z nauczanym przedmiotem lub rodzajem prowadzonych zajęć oraz przygotowaniem pedagogicznym. Natomiast kwalifikacje do
prowadzenia zajęć praktycznej nauki zawodu w szkołach plastycznych ma osoba, która posiada:
świadectwo dojrzałości i dyplom ukończenia szkoły policealnej w zakresie odpowiedniego kierunku (specjalności), co najmniej dwuletni staż pracy lub tytuł robotnika (pracownika) wykwalifikowanego w zawodzie, którego będzie nauczać, oraz przygotowanie pedagogiczne,
świadectwo dojrzałości technikum lub szkoły równorzędnej w zakresie odpowiedniego kierunku (specjalności), co najmniej dwuletni staż pracy lub tytuł robotnika (pracownika) wykwalifikowanego w zawodzie, którego będzie nauczać, oraz przygotowanie pedagogiczne,
tytuł mistrza w zawodzie, którego będzie nauczać, oraz przygotowanie pedagogiczne.
O pracę w
szkołach baletowych mogą ubiegać się osoby, które zdobyły (§ 4 rozporządzenia):
zawód tancerza oraz legitymują się dyplomem ukończenia studiów magisterskich na kierunku (specjalności) zgodnym z nauczanym przedmiotem lub rodzajem prowadzonych zajęć oraz przygotowaniem pedagogicznym,
dyplom studiów magisterskich na kierunku (specjalności) zbliżonym do nauczanego przedmiotu lub rodzaju zajęć i przygotowanie pedagogiczne, a także posiadają znaczący dorobek z zakresu nauczanego przedmiotu lub rodzaju prowadzonych zajęć,
dyplom studiów wyższych zawodowych na kierunku (specjalności) zgodnym lub zbliżonym do nauczanego przedmiotu lub rodzaju prowadzonych zajęć oraz przygotowanie pedagogiczne, a także posiadają znaczący dorobek z zakresu nauczanego przedmiotu lub rodzaju powierzonych do prowadzenia zajęć edukacyjnych.
Uprawnienia te umożliwiają także pracę w
pomaturalnych szkołach animatorów kultury. Kwalifikacje do prowadzenia zająć muzycznych przewidzianych jako obowiązkowe w ramowym planie nauczania oraz do realizacji akompaniamentu w
szkołach baletowych posiadają osoby, które legitymują się wykształceniem muzycznym, dokładnie określonym w § 2 rozporządzenia Ministra Kultury z dnia 6 lutego 2002 roku.
Kwalifikacje do nauczania i prowadzenia zajęć w
placówkach kształcenia artystycznego posiadają zgodnie z § 5 rozporządzenia Ministra Kultury z dnia 6 lutego 2002 roku osoby legitymujące się dyplomem ukończenia:
studiów magisterskich w wyższej szkole artystycznej na kierunku (specjalności) zgodnym lub zbliżonym do nauczanego przedmiotu lub rodzaju prowadzonych zajęć oraz mające przygotowanie pedagogiczne,
studiów magisterskich w wyższej szkole artystycznej na innym niż wymieniony wyżej kierunek oraz mające przygotowanie pedagogiczne, a także posiadają znaczący dorobek artystyczny z zakresu nauczanego przedmiotu lub rodzaju prowadzonych zajęć,
studiów magisterskich w innej niż wyższa szkoła artystyczna szkole wyższej na kierunku lub specjalności zgodnym z nauczanym przedmiotem lub rodzajem prowadzonych zajęć oraz mające przygotowanie pedagogiczne,
szkoły artystycznej w zakresie zgodnym z nauczanym przedmiotem lub rodzajem prowadzonych zajęć oraz posiadające świadectwo dojrzałości i przygotowanie pedagogiczne.
Kwalifikacje do nauczania w szkole
sztuki cyrkowej posiadają zgodnie z § 6 rozporządzenia Ministra Kultury z dnia 6 lutego 2002 roku osoby legitymujące się dyplomem ukończenia:
studiów magisterskich w wyższej szkole wychowania fizycznego na kierunku (specjalności) zgodnym z nauczanym przedmiotem lub rodzajem prowadzonych zajęć oraz mające przygotowanie pedagogiczne,
studiów magisterskich w wyższej szkole wychowania fizycznego na innym niż wspomniany wyżej kierunek oraz mające przygotowanie pedagogiczne,
studiów podyplomowych albo innych prowadzonych przez wyższą szkołę wychowania fizycznego z zakresu nauczanego przedmiotu lub rodzaju prowadzonych zajęć oraz posiadające znaczący dorobek z zakresu nauczanego przedmiotu i rodzaju prowadzonych zajęć,
studiów wyższych zawodowych w wyższej szkole wychowania fizycznego na kierunku (specjalności) zgodnym z nauczanym przedmiotem i rodzajem prowadzonych zajęć oraz mające przygotowanie pedagogiczne
policealnego studium cyrkowego, świadectwem dojrzałości oraz przygotowaniem pedagogicznym.
Kwalifikacje do nauczania w
pomaturalnych szkołach bibliotekarskich i animatorów kultury posiadają osoby legitymujące się dyplomem ukończenia:
studiów magisterskich na kierunku (specjalności) zgodnym lub zbliżonym do nauczanego przedmiotu lub rodzaju prowadzonych zajęć oraz przygotowaniem pedagogicznym,
studiów wyższych zawodowych na kierunku (specjalności) zgodnym z nauczanym przedmiotem lub rodzajem prowadzonych zajęć oraz mające przygotowanie pedagogiczne (§ 7 ust. 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia Ministra Kultury z dnia 6 lutego 2002 roku).
Kwalifikacje do nauczania w szkołach artystycznych i placówkach kształcenia artystycznego posiadają również osoby mające przygotowanie pedagogiczne i z zakresu nauczanego przedmiotu lub rodzaju prowadzonych zajęć uzyskały tytuł naukowy profesora, stopień naukowy doktora habilitowanego lub kwalifikacje II stopnia, stopień naukowy doktora lub kwalifikacje I stopnia lub ukończyły studia podyplomowe (§ 8 rozporządzenia Ministra Kultury z dnia 6 lutego 2002 roku).
Nauczyciele, którzy spełniali wymagane kwalifikacje na podstawie wcześniejszych przepisów i byli zatrudnieni na podstawie mianowania w dniu wejścia w życie rozporządzenia zgodnie z jego § 12 ust. 1,
zachowali nabyte kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela.
Wymagania kwalifikacyjne nauczycieli obejmują również posiadanie przygotowania pedagogicznego. Definicja przygotowania pedagogicznego zawarta jest w § 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10 września 2002 roku. Zgodnie ze wspomnianą regulacją przygotowanie pedagogiczne należy rozumieć jako nabycie wiedzy i umiejętności z zakresu psychologii, pedagogiki i dydaktyki szczegółowej związanych z kierunkiem (specjalnością) i praktyką pedagogiczną w wymiarze nie mniejszym niż 270 godzin oraz odbycie pozytywnie ocenionych praktyk pedagogicznych w wymiarze nie mniejszym niż 150 godzin; w wypadku nauczycieli praktycznej nauki zawodu niezbędny wymiar zajęć z zakresu przygotowania pedagogicznego wynosi nie mniej niż 150 godzin. Dokumentem poświadczającym przygotowanie pedagogiczne jest dyplom lub inny dokument wydany przez szkołę wyższą, dyplom ukończenia zakładu kształcenia nauczycieli i świadectwo ukończenia pedagogicznego kursu kwalifikacyjnego. W wypadku absolwentów szkół artystycznych i placówek kształcenia artystycznego, zgodnie z § 9 rozporządzenia Ministra Kultury z dnia 6 lutego 2002 roku, przygotowanie pedagogiczne posiada osoba, która legitymuje się:
dokumentem ukończenia studiów magisterskich na kierunku przygotowującym do nauczania w szkołach artystycznych, jeżeli program studiów obejmował przygotowanie pedagogiczne,
dokumentem ukończenia studium pedagogicznego w wyższej szkole artystycznej lub w Centralnym Ośrodku Pedagogicznym Szkolnictwa Artystycznego,
świadectwem ukończenia kursu kwalifikacyjnego prowadzonego przez wyższą szkołę artystyczną,
dokumentem potwierdzającym złożenie egzaminu kwalifikacyjnego równoważnego z wyższymi studiami zawodowymi.
Przygotowanie pedagogiczne, o którym mowa, posiada również osoba, która legitymuje się dokumentem potwierdzającym ukończenie kursu kwalifikacyjnego, przeprowadzonego zgodnie z przepisami w sprawie placówek doskonalenia nauczycieli lub uzyskała kwalifikacje pierwszego (studia licencjackie) lub drugiego stopnia (studia magisterskie).
Adam Balicki – pracownik naukowy Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
Brak komentarzy