Obowiązek pełnienia przez nauczycieli dyżurów podczas przerw wynika z zadań szkoły, która musi zapewnić bezpieczny pobyt ucznia w szkole.

W czasie trwania lekcji ten obowiązek spoczywa na nauczycielu prowadzącym zajęcia, a w czasie przerw, gdy niestety najczęściej dochodzi do wypadków, za bezpieczeństwo uczniów odpowiada nauczyciel dyżurujący. Zapewnienie bezpieczeństwa jest zapisane w ustawie o systemie oświaty oraz rozporządzeniach dotyczących bezpieczeństwa w szkole i zasad jej funkcjonowania. Art. 4 ustawy o systemie oświaty mówi, że ,,Nauczyciel w swoich działaniach dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych ma obowiązek kierowania się dobrem uczniów, troską o ich zdrowie, postawę moralną i obywatelską z poszanowaniem godności osobistej ucznia”, natomiast w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach czytamy:

„§ 2. Dyrektor zapewnia bezpieczne i higieniczne warunki pobytu w szkole lub placówce, a także bezpieczne i higieniczne warunki uczestnictwa w zajęciach organizowanych przez szkołę lub placówkę poza obiektami należącymi do tych jednostek.

§ 13. Niedopuszczalne jest prowadzenie jakichkolwiek zajęć bez nadzoru upoważnionej do tego osoby.

§ 14.1. Przerwy w zajęciach uczniowie spędzają pod nadzorem nauczyciela.

2. Jeżeli pozwalają na to warunki atmosferyczne umożliwia się uczniom przebywanie w czasie przerw w zajęciach na świeżym powietrzu”.

Poniżej przedstawiam przykładowy regulamin dyżurów nauczycieli.

1. Miejscem pełnienia dyżurów w czasie przerw międzylekcyjnych są:

• 
  

  korytarze i toalety na parterze, I i II piętrze oraz łączniku,

  
  


• 
  

  korytarz przy szatni, bibliotece i sali 3c,

  
  


• 
  

  korytarz przy sali gimnastycznej,

  
  


• 
  

  boisko szkolne (w dniach słonecznej pogody – dodatkowi dyżurni).

  
  

2.
Zakres obowiązków nauczycieli pełniących dyżury:

• 
  

  nadzór nad uczniami podczas przerwy międzylekcyjnej w wyznaczonych miejscach – aktywna i czynna postawa zapewniająca poczucie bezpieczeństwa wszystkim uczniom;

  
  


• 
  

  interwencje w przypadku: niebezpiecznych zachowań uczniów, bójki, wypadku, nieszczęśliwego zdarzenia, złego stanu zdrowia, niszczenia mienia szkoły itp.;

  
  


• 
  

  udzielanie pierwszej pomocy oraz powiadamianie wychowawcy, dyrektora lub osoby uprawnionej o mających miejsce zdarzeniach i wypadku ucznia/ów, nauczyciela w czasie przerw/y;

  
  


• 
  

  ustalanie powodów obecności w szkole (a w razie potrzeby personaliów) nieznanych osób i udzielanie informacji interesantom przychodzącym do szkoły;

  
  


• 
  

  nadzorowanie przemieszczania się uczniów wynikającego ze zmiany sal lekcyjnych;

  
  


• 
  

  kontrola przestrzegania regulaminu szkolnego i zasad BHP przez uczniów w czasie przebywania w toaletach;

  
  


• 
  

  kontrola przestrzegania regulaminu szkolnego i zasad BHP przez uczniów w czasie wchodzenia do szkoły i wychodzenia z niej (dyżur przy szatni);

  
  


• 
  

  kontrola przestrzegania regulaminu szkolnego i zasad BHP – zakazu palenia papierosów na terenie szkoły;

  
  


• 
  

  ogłaszanie alarmu i zbiórek ewakuacyjnych podczas zagrożeń.

  
  

3. Nauczyciel pełni dyżury w ilości proporcjonalnej do liczby godzin lekcyjnych. Z obowiązku dyżuru może być zwolniony (na ustalony okres czasu) nauczyciel pełniący funkcje, które ograniczają jego dyspozycyjność podczas przerw.

4.
Nauczyciel rozpoczyna i kończy dyżur zgodnie z rozkładem dzwonków lekcyjnych (czasem wyznaczonym w harmonogramie dyżurów), przy uwzględnieniu czasu niezbędnego do dojścia na miejsce dyżuru.

5. Nauczyciel ma obowiązek zgłosić nieobecność na dyżurze, podać przyczynę nieobecności oraz nazwisko nauczyciela zastępującego.

6. W wypadkach losowych (
kiedy nauczyciel nie może pełnić dyżuru) opiekę
nad uczniami przejmuje inny, wyznaczony przez dyrektora/wicedyrektora nauczyciel lub pracownik szkoły, niemający przydzielonych w tym czasie innych obowiązków i pełni go do końca przerwy lub zmiany przez innego nauczyciela.

7. Nauczyciel pełni dyżur zgodnie z tygodniowym harmonogramem dyżurów i bieżącymi zastępstwami uwzględniającymi nieobecności nauczycieli dyżurujących.

Nieusprawiedliwiona i niezgłoszona nieobecność nauczyciela na dyżurze jest naruszeniem przepisów BHP. W nieuregulowanych powyższym regulaminem sprawach o rozstrzygnięciach decyduje dyrektor lub wicedyrektor szkoły.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (DzU z 2004 r., Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.).

2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (DzU z 2003 r., Nr 6, poz. 69).

Zofia Świderska – pracownik ds. BHP w V Liceum Ogólnokształcącym im. płk. St. Dąbka w Gdyni