PYTANIE

Mamy dosyć rozległy teren szkolny z boiskami do koszykówki i piłki nożnej, z którego korzystają mieszkańcy naszego miasteczka.

Przed wejściem na teren jest tablica informująca, jak należy z boisk korzystać. Czy dyrektor szkoły odpowiada za bezpieczeństwo użytkowników w godzinach popołudniowych i dniach wolnych od zajęć, gdy szkoła jest zamknięta? Bramy szkolne są zamknięte, a otwarte są jedynie furtki dla pieszych. Nie chciałbym zamykać tego terenu ze względu na to, że jest to jedyne miejsce w naszej miejscowość, gdzie można czynnie spędzać czas.

ODPOWIEDŹ

Z przepisów powszechnie obowiązującego prawa wynika, że dyrektor szkoły zapewnia bezpieczne i higieniczne warunki pobytu w szkole lub placówce, a także bezpieczne i higieniczne warunki uczestnictwa w zajęciach organizowanych przez szkołę poza obiektami należącymi do tych jednostek (§ 2 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach; DzU z 2003 r. nr 6, poz. 69).

Taki obowiązek wynika z ogólnej odpowiedzialności za opiekę nad uczniami, jaką na dyrektora szkoły nakłada Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (DzU z 2004 r. nr 256, poz. 2572 z późn. zm.):

„Art. 39 ust. 1. Dyrektor szkoły lub placówki w szczególności:

1) kieruje działalnością szkoły lub placówki oraz reprezentuje ją na zewnątrz;

2) sprawuje nadzór pedagogiczny, z zastrzeżeniem art. 36 ust. 2;

3)
sprawuje opiekę nad uczniami oraz stwarza warunki harmonijnego rozwoju psychofizycznego poprzez aktywne działania prozdrowotne.”

Dyrektor szkoły odpowiada więc za bezpieczeństwo użytkowników boiska w zakresie przeprowadzania na nim zajęć szkolnych (obowiązkowych oraz dodatkowych organizowanych również popołudniami i w dni wolne, jeżeli wynikają z harmonogramu i planu pracy szkoły). Kieruje się w tym względzie przepisami prawa oświatowego w aspekcie bezpieczeństwa uczniów.

Warto jednak zaznaczyć, że brakuje szczegółowych unormowań w zakresie ponoszenia odpowiedzialności za użytkowników, którzy korzystają z boiska do koszykówki czy boiska do piłki nożnej i są poza nadzorem pedagogicznym.

Odpowiadając na pytanie o to, kto ponosi odpowiedzialność za użytkowników boiska poza zajęciami szkolnymi,
należy zaznaczyć, że poza czasem prowadzenia zajęć szkolnych (wydaje się, że boiska powinny być także wówczas nadzorowane przez szkołę w określonych godzinach, a poza nimi nie powinny być udostępniane; zgodnie z obowiązującymi przepisami teren szkoły powinien być zresztą ogrodzony)
szkoła nie będzie ponosiła odpowiedzialności za wypadki, do których doszłoby na boisku urządzonym na terenie szkoły, w czasie korzystania z niego bez zgody i wiedzy dyrektora szkoły.

Z przepisów Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach nie wynika obowiązek ciągłego strzeżenia wejścia do szkoły (co wiązałoby się z zatrudnieniem osoby, której brak w zatwierdzonej przez organ prowadzący strukturze organizacyjnej szkoły). Z praktyki szkolnej i przepisów prawa wiadomo natomiast, że:

1. szkoła powinna być ogrodzona, wyposażona i spełniać wszystkie wymogi określone obowiązującymi przepisami prawa,

2. wejścia do szkoły powinny być w miarę możliwości monitorowane,

3. na lekcjach i w czasie przerw dzieci powinny być pod opieką nauczycieli,

4. pomieszczenia, w których chwilowo lub okresowo brak pracownika szkoły (za wyjątkiem toalet) powinny być zamknięte na klucz,

5. pracownicy szkoły powinni być pouczeni, że w przypadku pojawienia się w obrębie szkoły osób trzecich mają zgłaszać ten fakt dyrekcji szkoły.

Dyrektor szkoły powinien porozumieć się w tej sprawie z organem prowadzącym. Organ prowadzący szkołę zgodnie z art. 5 ust. 7 ustawy o systemie oświaty odpowiada za jej działalność, zapewnia warunki działania szkoły, w tym bezpieczne i higieniczne warunki nauki, wychowania i opieki (zapewnia odpowiednie środki techniczne i kadrowe), a ponadto zapewnia obsługę administracyjną, finansową i organizacyjną szkoły. W świetle powyższego, kwestia oceny stanu bezpieczeństwa szkoły, nie należy wyłącznie do indywidualnej odpowiedzialności dyrektora szkoły.

Dodatkowo szkoła (dyrektor szkoły), która jest administratorem boiska, powinna określić w regulaminie boiska szkolnego wywieszonym w publicznym miejscu, np. przy wejściu, szczegółowe kwestie związane z zasadami korzystania z tego obiektu.

Podstawa prawna :

1. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (DzU z 2004 r. nr 256, poz. 2572 z późn. zm.).

2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (DzU z 2003 r. nr 6, poz. 69).

Lucyna Gromiec – konsultant w Pracowni Doskonalenia Kadry Kierowniczej Oświaty i Doradztwa Metodycznego Świętokrzyskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Kielcach; prowadzi szkolenia dla kierowniczej kadry oświatowej, rad pedagogicznych, nauczycieli oraz wychowawców; współautorka projektu edukacji prawnej społeczności szkolnej; nauczyciel akademicki w Wyższej Szkole Administracji Publicznej; ekonomista.