PYTANIE

Jestem nauczycielem zatrudnionym w dwóch szkołach na terenie tej samej gminy (w szkole podstawowej na 13/18 etatu, w gimnazjum na 10/18 etatu).

Mam dwie odrębne umowy – choć jest jeden płatnik. W związku z tym mam pytanie: Czy przy podziale środków z ZFŚS przysługują mi świadczenia takiej samej wysokości, jak innym nauczycielom zatrudnionym na cały etat, czy tylko cząstkowe uzależnione od zatrudnienia? Przecież jedynym kryterium przyznawania świadczeń pieniężnych z ZFŚS jest dochód na członka rodziny.

ODPOWIEDŹ

Zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych oraz zasady przeznaczania środków funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej określa pracodawca w regulaminie uzgadnianym z zakładową organizacją związkową. Wynika to z art. 8 ust. 2 Ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 1996 r. nr 70, poz. 335, ze zm.).

Jednakże, przy przyznawaniu środków z funduszu, pracodawca musi kierować się kryterium socjalnym. Taki nakaz zawiera art. 8 ust. 1 ustawy, stanowiąc, że przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z funduszu. Tak więc wszyscy uprawnieni mogą wnioskować o świadczenia z funduszu, ale pomoc należy się najbardziej potrzebującym.

Aby prawidłowo zastosować kryterium socjalne, pracodawca musi znać sytuację majątkową całej rodziny pracownika, pozostającej z nim we wspólnym gospodarstwie domowym. W tym celu może żądać od osób ubiegających się o świadczenie, udokumentowania zarobków. Przepisy nie określają rodzaju wymaganych dokumentów, dlatego powinno to zostać doprecyzowane w regulaminie. Mogą to być oświadczenia pracowników, jak również zaświadczenia o zarobkach uzyskiwanych u drugiego pracodawcy (wyrok SN z dnia 8 maja 2002 r., I PKN 267/01, OSNP 2004/6/99), zaświadczenia o zarobkach współmałżonka, zaświadczenia z urzędu skarbowego.

W świetle art. 8 ust. 1 ustawy niedopuszczalne jest uzależnianie przyznania świadczenia bądź jego wysokości od wymiaru zatrudnienia. Kłóciłoby się to z celem przyznawania ulgowych usług i świadczeń, jakim jest pomoc potrzebującym.

Wymiar zatrudnienia ma znaczenie w odniesieniu do świadczenia urlopowego uregulowanego w art. 53 ust. 1a Karty Nauczyciela, który ma charakter szczególny w stosunku do ustawy o ZFŚS. Świadczenie urlopowe ma charakter obligatoryjny. Wypłacane jest nauczycielom do końca sierpnia każdego roku, ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, w wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy i okresu zatrudnienia nauczyciela w danym roku szkolnym. Praca w godzinach ponadwymiarowych i w ramach podwyższonego pensum nie powoduje zwiększenia świadczenia urlopowego. Nauczycielowi pozostającemu w więcej niż jednym stosunku pracy, świadczenie urlopowe przysługuje w każdej z zatrudniających go szkół. Należy dodać, że do świadczeń z art. 8 ust. 1 ustawy o ZFŚS nauczyciel ten również jest uprawniony w każdej z zatrudniających go szkół, ale z uwzględnieniem kryterium socjalnego.

Krystyna Więcławska-Stysz – prawnik, doradca prawny Związku Nauczycielstwa Polskiego