PYTANIE

Nauczyciel dyplomowany prowadzi tygodniowo 12 godzin dydaktycznych zgodnie z kwalifikacjami ima 6 godzin biblioteki (posiada kwalifikacje) – jako uzupełnienie etatu.

Czy organ prowadzący może zmniejszyć liczbę godzin bibliotecznych lub zlikwidować je całkowicie? Czy nauczyciel może mieć w takiej sytuacji ograniczenie zatrudnienia i spisaną odrębną umowę na godziny biblioteczne? Informuję, że od września 2010 r. nasza szkoła wejdzie w skład zespołu szkół. Jeżeli organ prowadzący zachowa godziny biblioteczne, to jak winien mieć płacone nauczyciel (12 dydaktycznych i 6 godzin bibliotecznych)? Podobna sytuacja jest z godzinami świetlicowymi. Jakie wynagrodzenie ma mieć taki nauczyciel? Czy można uzupełniać etat dydaktyczny godzinami świetlicowymi? Jak wtedy płacić nauczycielowi? Pytania dotyczą szkoły podstawowej liczącej 102 uczniów z oddziałem przedszkolnym. W szkole do tej pory działa świetlica – 10 godzin, biblioteka – 6 godzin. Do placówki uczniowie dojeżdżają szkolnym autobusem i samochodem gminnym (uczniowie dojeżdżają z wielu miejscowości, nauczyciele pełnią opiekę w gimbusie i na świetlicy również z godzin tzw. darmowych z KN). Od września 2010 r. szkoła ma być w zespole szkół z gimnazjum – kto ustala liczbę godzin biblioteki szkolnej i świetlicy? Jakie są zasady ustalania liczby godzin świetlicy i biblioteki szkolnej? Czy organ prowadzący może całkowicie wyeliminować godziny świetlicowe i biblioteczne?

ODPOWIEDŹ

Pytający porusza wiele wątków.

Po pierwsze: kwestia ilości podpisanych umów – od początku powinny być zawarte dwie umowy: jedna określająca warunki pracy nauczyciela przedmiotu i dodatkowa umowa, która określi warunki pracy nauczyciela-bibliotekarza. Przemawia za tym choćby to, że występuje tu różnica w pensum – 18 godzin nauczyciel przedmiotu i 30 godzin nauczyciel-bibliotekarz (istnieje jednak możliwość łączenia pensum, o czym dalej).

Po drugie: biblioteka jest integralną częścią szkoły, której istnienie wynika z przepisów prawa. W art. 22 ust. 1 Ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (DzU z 1997 r. nr 85, poz. 539, z późn. zm.) zapisano m.in, że: „Biblioteki szkolne oraz biblioteki innych placówek systemu oświaty służą realizacji programów nauczania i wychowania, edukacji kulturalnej i informacyjnej dzieci i młodzieży oraz kształceniu i doskonaleniu nauczycieli. W tym celu w każdej szkole publicznej jest prowadzona biblioteka szkolna.”. Dalej, art. 67 ust. 1 pkt 2 Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (DzU z 2004 r. nr 256, poz. 2572, z późn. zm.)zapisano, że do realizacji zadań statutowych szkoła publiczna powinna zapewnić uczniom możliwość korzystania z biblioteki. Natomiast w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (DzU z 2001 r. nr 61, poz. 624, z późn. zm.), zapisano, że „statut szkoły określa szczegółowo organizację biblioteki szkolnej i zadania nauczyciela bibliotekarza, zgodnie z potrzebami danej szkoły” oraz, że „biblioteka szkolna jest pracownią szkolną, służącą realizacji potrzeb i zainteresowań uczniów, zadań dydaktycznych i wychowawczych szkoły, doskonaleniu warsztatu pracy nauczyciela, popularyzowaniu wiedzy pedagogicznej wśród rodziców”. Z tego wniosek, że w każdej szkole publicznej powinna być biblioteka szkolna.

Po trzecie : dyrektor szkoły opracowuje arkusz organizacyjny szkoły, tak aby zapewnić realizację wszystkich zajęć w ramach szkolnego planu nauczania. Zamieszcza się w nim w szczególności liczbę pracowników szkoły, ogólną liczbę godzin zajęć edukacyjnych finansowanych ze środków przydzielonych przez organ prowadzący szkołę. Arkusz organizacyjny zatwierdza organ prowadzący. Do zadań organu prowadzącego szkołę należy zapewnienie jej odpowiednich warunków działania, w tym zapewnienie środków finansowych na jej działalność. Obowiązuje zasada, zgodnie z którą 1 etat w bibliotece tworzy się w szkole liczącej 301 uczniów i więcej, przy czym norma ta wzrasta o 0,5 etatu na każdych 250 uczniów.

Po czwarte: nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania może wyrazić zgodę na ograniczenie zatrudnienia w trybie określonym w art. 22 ust. 2 Ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (DzU z 2006 r. nr 97, poz. 674, z późn. zm.). Pamiętajmy jednak, że 12/18 godzin dydaktycznych i 6/30 bibliotecznych nie daje pełnego etatu. Nie ma więc mowy o zmniejszeniu (bo zmniejszenie już jest).

Po piąte: jeżeli organ prowadzący zachowa godziny biblioteczne w niezmienionej ilości, to nauczyciel powinien mieć płacone za 12 godzin dydaktycznych i osobno za 6 godzin bibliotecznych. Podobnie będzie z godzinami świetlicowymi, gdzie pensum wynosi 26 godzin (płacone w zależności od przydziału, np. 4/26).

Po szóste: obowiązkowe pensum nauczycieli zostało określone w art. 42 ust. 3 ustawy Karta Nauczyciela. Pensum zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych dla większości nauczycieli zatrudnionych w szkołach podstawowych, gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych wynosi 18 godzin zajęć tygodniowo. Wyjątek stanowią m.in. nauczyciele-bibliotekarze we wszystkich typach szkół, dla których pensum wynosi 30 godzin tygodniowo oraz nauczyciele pracujący na świetlicy – 26 godzin. Kompetencje do określenia tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć nauczycieli przedmiotów w różnym wymiarze, na mocy art. 42 ust. 7 pkt 3 Karty Nauczyciela otrzymał organ prowadzący szkołę. W przypadku konieczności łączenia różnych wymiarów pensum w ramach jednego etatu, w aktach prawa miejscowego możliwe jest ustalenie pensum proporcjonalnie w odniesieniu do łącznej liczby realizowanych przez nauczyciela zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych. Wszystkie godziny realizowane powyżej tak ustalonego pensum stanowią, zgodnie z art. 35 ust. 2 Karty Nauczyciela, godziny ponadwymiarowe.

Jeżeli założymy, że nauczyciel ma zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami przydział – 12/18 godzin z przedmiotu; 6/30 godzin bibliotecznych i 3/26 godzin świetlicowych to łączne pensum można obliczyć w sposób następujący:

x – obowiązujące łączone pensum 12/18 + 6/30 + 4/26 = 0,67 + 0,20 + 0,15 = 1,02 x 100% = 102% 22 godz. = 102% x = 100% x = 100% x 22 godz./ 102% x = 21,5 godz.

22godz. ≠ 21,5 to oznacza 0,5 godz. ponadwymiarowej.

Po siódme: zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (DzU z 2005 r. nr 22, poz. 181, z późn. zm.) wysokość minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli uzależniona jest od stopnia wykształcenia i od posiadanego stopnia awansu zawodowego, a nie od rodzaju nauczanego przedmiotu, czy rodzaju prowadzonych zajęć.

Po ósme: § 7 ust. 1 załącznika nr 2 do Rozporządzenia z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół dla uczniów, którzy muszą dłużej przebywać w szkole ze względu na czas pracy ich rodziców lub prawnych opiekunów, organizację dojazdu do szkoły lub inne okoliczności wymagające zapewnienia uczniowi opieki w szkole, szkoła organizuje świetlicę. To statut powinien regulować funkcjonowanie świetlicy szkolnej. Ilość etatów związana jest z czasem pracy świetlicy i liczbą grup w świetlicy. Liczba uczniów w grupie nie powinna przekraczać 25.

Lucyna Gromiec – konsultant w Pracowni Doskonalenia Kadry Kierowniczej Oświaty i Doradztwa Metodycznego Świętokrzyskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Kielcach; prowadzi szkolenia dla kierowniczej kadry oświatowej, rad pedagogicznych, nauczycieli oraz wychowawców; współautorka projektu edukacji prawnej społeczności szkolnej; nauczyciel akademicki w Wyższej Szkole Administracji Publicznej; ekonomista.