PYTANIE

Z powodu kłopotów z kręgosłupem przebywałam 3 tyg. na zwolnieniu lekarskim.

Uczę w swojej szkole przedmiotów prawno-ekonomicznych oraz marketingu mam także uprawnienia do nauczania przedsiębiorczości. Dowiedziałam się od dyrektorki, że rodzice uczniów klasy 2 domagają się zmiany nauczyciela, gdyż uważają, że moja absencja wpłynęła na zaległości dzieci. Dyrektorka nie jest w stanie odpowiedzieć na pytanie, dlaczego nie zorganizowała zastępstwa. Proszę o pomoc, jak odpisać na pismo dyrekcji z prośbą o odpowiedź na zarzuty rodziców.

ODPOWIEDŹ

Prawo powszechnie obowiązujące nie reguluje wprost kwestii zmiany nauczyciela. Jednakże na podstawie odpowiednich przepisów Ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (DzU z 2006 r. nr 97, poz. 674, z późn. zm.) i Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (DzU z 2004 r. nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) należy wnosić, że uprawnienie to leży w gestii dyrektora szkoły. Przepisy obu aktów prawnych przyznają bowiem dyrektorowi uprawnienie do kierowania szkołą. Art. 39 ust. 3 ustawy o systemie oświaty stanowi, że dyrektor jest kierownikiem zakładu pracy dla zatrudnionych w szkole nauczycieli i pracowników niebędących nauczycielami. Dyrektor w szczególności decyduje w sprawach zatrudniania i zwalniania nauczycieli oraz innych pracowników szkoły (pkt 1). Z kolei art. 7 ust. 1 Karty Nauczyciela określa dyrektora przełożonym służbowym wszystkich pracowników szkoły. Za przyznaniem dyrektorowi uprawnienia do zmiany nauczyciela dodatkowo przemawia treść pkt. 1 ust. 2 w art. 7 Karty Nauczyciela. Otóż dyrektor szkoły odpowiedzialny jest za dydaktyczny i wychowawczy poziom szkoły. Wydaje się, że obniżenie tego poziomu lub zagrożenie obniżeniem, z przyczyn leżących po stronie nauczyciela, może uzasadniać zmianę nauczyciela.

Oczywistym jest, że liczne bądź długotrwałe nieobecności nauczyciela w pracy mogą skutkować niezrealizowaniem programu nauczania, a w szczególności podstawy programowej, i co za tym idzie – obniżeniem dydaktycznego poziomu szkoły. Jednakże w moim przekonaniu nieobecności nie uzasadniają zmiany nauczyciela. W przypadku nieobecności nauczyciela, dyrektor powinien zastosować rozwiązania przewidziane w Karcie Nauczyciela. Mianowicie powinien przydzielić innym nauczycielom godziny doraźnych zastępstw (art. 35 ust. 2a) lub zatrudnić innego nauczyciela na podstawie umowy o pracę na czas określony (art. 10 ust. 7). Obie te instytucje stosuje się w razie potrzeby zastępstwa nieobecnego nauczyciela. W żadnym wypadku dyrektor nie powinien obarczać odpowiedzialnością za niezrealizowane zajęcia nauczyciela nieobecnego z przyczyn usprawiedliwionych. Byłoby to przerzuceniem na nauczyciela obowiązku zapewnienia prawidłowego funkcjonowania szkoły, a jest to ustawowy obowiązek dyrektora.

Autorka pytania dostała od dyrektora polecenie ustosunkowania się na piśmie do wniosku rodziców o zmianę nauczyciela. Moim zdaniem powinna w piśmie skierowanym do dyrektora napisać, o tym, czy program nauczania realizowany jest terminowo. W tym celu proponuję porównać rozkład materiału nauczania, czy inny podobny dokument z tematami w dzienniku lekcyjnym. Warto nadmienić, że przeprowadziła Pani dodatkowe zajęcia, określić ich liczbę i frekwencję uczniów na tych zajęciach. Można dołączyć listę obecności, szczególnie gdy nieobecni byli uczniowie, których rodzice złożyli wniosek. Pisze Pani, że uczniowie ci mają dużą absencję. Proszę to wykazać w piśmie, porównując liczbę godzin, kiedy byli nieobecni z ilością zrealizowanych zajęć. Warto odnieść się też do wyników w nauce z Pani przedmiotu. Jeśli uczniowie ci mają złe oceny i nie robią postępów, proszę to napisać podając przyczyny, np.: brak zaangażowania w pracę na lekcji, nieodrabianie zadań domowych, nieuważanie na lekcji, liczna absencja (może nieusprawiedliwiona), nieprzygotowywanie się do zajęć i sprawdzianów, brak podręcznika, nieprowadzenie zeszytu, lekceważący stosunek do nauki itp. Proszę dopilnować, aby Pani pismo zostało zarejestrowane przez pracownika sekretariatu w dzienniku korespondencji. Wówczas dyrektor będzie zobligowany odpowiedzieć Pani na piśmie.

Krystyna Więcławska-Stysz – prawnik, doradca prawny Związku Nauczycielstwa Polskiego