Nauczyciela, który pełni funkcję dyrektora szkoły, obowiązują te same przepisy dotyczące urlopu wypoczynkowego co pozostałych nauczycieli.

Tak więc do dyrektora szkoły będącego nauczycielem stosuje się przepisy artykułów 64, 65 i 66 Karty Nauczyciela. Z powyższych regulacji wynika, że dyrektor szkoły będący nauczycielem w placówce feryjnej, uzyskuje prawo do pierwszego urlopu w ostatnim dniu poprzedzającym ferie szkolne oraz prawo do drugiego urlopu i w następnych kolejnych latach kalendarzowych. Wymiar urlopu wypoczynkowego w placówce feryjnej odpowiada długości ferii zimowych i letnich. Ustęp 4 art. 64 Karty Nauczyciela wprowadza konieczność korzystania przez nauczyciela (dyrektora szkoły będącego nauczycielem) z urlopu
nieprzerwanie przez okres co najmniej 4 tygodni. W placówce nieferyjnej wymiar urlopu dla nauczyciela (dyrektora placówki będącego nauczycielem) wynosi 35 dni roboczych. Za niewykorzystany urlop wypoczynkowy zgodnie z art. 66 Karty Nauczyciela nauczycielowi (dyrektorowi szkoły) należy się urlop uzupełniający lub ekwiwalent pieniężny.

Mając na uwadze powyższe rozporządzenie należy jednak pamiętać, że
dyrektor szkoły jest zobowiązany do dyspozycyjności. W celu realizacji statutowych zadań szkoły konieczna jest obecność dyrektora placówki również w czasie ferii. Zadania te zostały wskazane w ust. 2 art. 64 Karty Nauczyciela. Należą do nich:

– przeprowadzanie egzaminów (poprawkowych, klasyfikacyjnych, jak również udział dyrektora szkoły w komisjach nadających nauczycielom kolejne stopnie awansu zawodowego)

– prace związane z zakończeniem roku szkolnego i przygotowaniem do nowego roku szkolnego (przydział zadań dydaktycznych, opracowanie planu pracy szkoły, ruchy kadrowe)

– opracowanie szkolnego zestawu programów (lub nadzór nad pracą nauczycieli w tym zakresie).

Należy pamiętać, że zgodnie z przytoczonymi wcześniej regulacjami te czynności, mimo że mogą odbywać się już w okresie ferii, nie powinny zakłócać ciągłego czterotygodniowego urlopu wypoczynkowego. Najlepiej by były zorganizowane na początku ferii letnich (np. 24 czerwca – 5 lipca) lub na ich końcu (np. 22.08 – 31.08).

W czasie ferii szkolnych dyrektor szkoły może wykonywać (nadzorować) prace przekraczające ramy dyspozycyjności. Zgodnie z art. 66 ust 1 Karty Nauczyciela dyrektor szkoły lub wicedyrektor w okresie ferii na polecenie lub za zgodą organu prowadzącego placówkę mogą wykonywać zadania zlecone przez organ prowadzący lub prowadzić w szkole inwestycje albo nadzorować kapitalne remonty. W takim wypadku dyrektorowi szkoły będzie przysługiwał urlop uzupełniający udzielany przez organ prowadzący. Wicedyrektorowi urlopu uzupełniającego udziela dyrektor szkoły. Wymiar przysługującego urlopu uzupełniającego dla dyrektora szkoły jest taki sam, jak w wypadku nauczyciela nie będącego dyrektorem. Oblicza się go jako różnicę pomiędzy 8 tygodniami (56 dni), a okresem wykorzystanego urlopu. Jeśli dyrektor szkoły wykonywał zadania zlecone podczas ferii letnich przez okres 10 dni i wykorzystał 46 dni urlopu, to wymiar urlopu uzupełniającego obliczymy, odejmując od przysługującego urlopu czas urlopu wykorzystanego.

Dyrektorowi szkoły w czasie ferii wolno pracować wyłącznie na polecenie lub za zgodą organu prowadzącego. Jeżeli dyrektor szkoły stwierdzi, że jego obecność w pracy podczas ferii jest konieczna, musi przed rozpoczęciem ferii wystąpić do organu prowadzącego (wójta, burmistrza, prezydenta miasta, starosty, marszałka województwa) z umotywowanym wnioskiem o wyrażenie zgody na niewykorzystanie urlopu wypoczynkowego w czasie ferii. W takim wypadku
niezbędna jest pisemna zgoda organu prowadzącego. Udzielenie zgody przez organ prowadzący lub wydanie w tym zakresie poleceń jest warunkiem uzyskania urlopu uzupełniającego. Gdyby więc na przykład dyrektor szkoły podjął decyzję, że podczas nadchodzących ferii letnich zostaną przeprowadzone w szkole prace mające na celu zaadaptowanie jednej z sal lekcyjnych na salę konferencyjną i uznał, że jego obecność jest w tym okresie prac niezbędna, powinien on przed rozpoczęciem ferii letnich złożyć do organu prowadzącego szkołę pisemny wniosek o wyrażenie zgody na pracę w czasie ferii. Wniosek ten powinien być oczywiście odpowiednio umotywowany. Zgoda organu prowadzącego na pracę dyrektora szkoły w okresie wakacji jest podstawą do uzyskania przez niego urlopu uzupełniającego po zakończeniu ferii letnich. Długość urlopu wyniesie tyle, ile trwały prace adaptacyjne. Urlop może być udzielony w częściach (np. dwukrotnie po 6 dni) lub jednorazowo (od razu w pełnej wysokości, np. 12 dni). Należy jednak pamiętać, że dyrektor szkoły będący nauczycielem ma, jak każdy nauczyciel, prawo do nieprzerwanego 4-tygodniowego urlopu podczas ferii letnich. Podzielenie urlopu uzupełniającego na części nie może go więc pozbawić tego prawa.

W przypadku gdyby adaptacja wspomnianej sali lekcyjnej na salę konferencyjną była zlecona przez organ prowadzący (nie byłaby to inicjatywa dyrektora szkoły), wtedy dyrektor szkoły musi nadzorować prace, a pisemne polecenie organu prowadzącego byłoby podstawą uzyskania przez dyrektora szkoły urlopu uzupełniającego na wcześniej wskazanych warunkach. Oczywiście wspomniane zadanie dyrektor może zlecić wicedyrektorowi, któremu będzie należał się urlop uzupełniający na takich samych zasadach.

Zasadą jest, że funkcję dyrektora szkoły powierza się nauczycielowi, jednakże przepisy prawa nie zabraniają pełnić tej funkcji osobie niebędącej nauczycielem.
W stosunku do takiej osoby nie stosuje się zapisów Karty Nauczyciela, ale przepisy działu siódmego, rozdziału pierwszego Kodeksu Pracy.

Adam Balicki
– pracownik naukowy Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.