Pytanie:

Dzień dobry, jestem nauczycielem od 1991 roku. W 2017 roku poważnie zachorowałam, choroba uniemożliwiła mi dalszą pracę. W związku z tym, wypowiedziałam umowę o pracę za porozumieniem stron. Następnie ubiegałam się o rentę chorobowa, która otrzymałam w 2020 roku. We wrześniu tego roku otrzymałam nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, na którym obecnie przebywam. Chciałabym zapytać, czy w moim przypadku przysługuje mi prawo do odprawy emerytalnej? Bardzo proszę o informację.

Odpowiedź:

Trudno powiedzieć jak zareaguje szkoła na Pani wniosek o wypłatę odprawy. Proszę spróbować. Prawo do odprawy może być różnie interpretowane w kontekście upływu czasu między rozwiązaniem stosunku pracy a uzyskaniem prawa do renty.

Uzasadnienie:

Nauczycielowi spełniającemu warunki uprawniające do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na emeryturę, rentę z tytułu niezdolności do pracy lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne przysługuje odprawa – dwu lub trzymiesięczna.

W praktyce często powstaje pytanie – co oznacza rozwiązanie stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę, rentę lub świadczenie kompensacyjne. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że związek między rozwiązaniem stosunku pracy a nabyciem prawa do emerytury lub renty może mieć charakter:

• czasowy, gdy rozwiązanie stosunku pracy następuje dlatego, że pracownikowi przysługuje prawo do świadczenia;
• czasowo-przyczynowy, gdy przyczyną rozwiązania stosunku pracy jest nabycie prawa do emerytury lub renty i gdy rozwiązanie tego stosunku następuje w chwili przyznania świadczenia;
• funkcjonalny, gdy rozwiązanie stosunku pracy następuje wprawdzie przed ustaleniem prawa do świadczenia, ale przyznanie świadczenia jest konsekwencją sytuacji bezpośrednio poprzedzającej ustanie zatrudnienia (por. np. wyrok Sądu Najwyższego z 2 października 2008 r., I PK 54/08, Uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z 28 czerwca 2017 r. III PZP 1/17).

W opisanym przypadku w grę może wchodzić trzecia możliwość. Nauczyciel ma prawo do odprawy emerytalnej m.in. gdy otrzymuje prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy już po rozwiązaniu stosunku pracy, gdy okres choroby rozpoczął się w trakcie trwania zatrudnienia (Uchwała Sądu Najwyższego z 7 stycznia 2000, III ZP 18/99).

Zatem dyrektor po otrzymaniu Pani wniosku będzie musiał ocenić, czy przesłanki nabycia odprawy emerytalnej z art. 87 Karty Nauczyciela zostały spełnione i czy przypadkiem roszczenie o wypłatę odprawy nie przedawniło się. Dyrektor oceni czy zachodzi związek  między ustaniem stosunku pracy a przejściem nauczyciela na emeryturę (rentę z tytułu niezdolności do pracy lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne).

Roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne – art. 291 § 1 Kodeks pracy w związku z art. 91c ust. 1 KN).

Podstawa prawna:

• 87, art. 91c ust. 1 ustawy z 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 1762),
• 291 § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. − Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2022 r. poz. 1510).