Pytanie:

Jestem jedną z trzech nauczycielek, które od września mogą uczyć w pierwszej klasie, a będą tylko 2 klasy. Nie wiem dlaczego dyrektor powiedział mi, że będę przeniesiona do świetlicy (wszystkie mamy stopień nauczyciela dyplomowanego, zatrudnienie na podstawie mianowania i pełne kwalifikacje do nauki w kl. I-III). Nadmieniam ,że jestem najstarsza, mam 57 lat (koleżanki są w wieku 48 i 55 lat), rozpocznę 38 rok pracy, zawsze pracowałam w kl .I-III, tylko ja posiadam kwalifikacje do prowadzenia zajęć korekcyjno-kompensacyjnych w klasach młodszych. Wracam po urlopie dla poratowania zdrowia. Czuję się upokorzona, pogorszą się warunki pracy, bo w świetlicy jest 26 godzin. Proszę o poradę, czy mam pisać pozew do sądu?

Odpowiedź:

Do przeniesienia na stanowisko nauczyciela wychowawcy świetlicy dyrektor potrzebuje Pani zgody. Brak takiej zgody zapewne doprowadzi do zwolnienia. Trudno ocenić, czy dobór Pani (spośród dwóch innych nauczycieli) do zwolnienia był prawidłowy. To dyrektor w treści wypowiedzenia powinien wskazać na podstawie jakich okoliczności następuje redukcja (wskazanych w art. 20 Karty Nauczyciela) i dlaczego akurat Pani została dobrana do zwolnienia. Jeżeli Pani uważa, że została potraktowana niesprawiedliwie (w kontekście długości stażu pracy koleżanek, kwalifikacji, itd.)  to można odwoływać się do sądu pracy. Ma Pani czas w ciągu 21 dni od dnia odebrania wypowiedzenia.

Uzasadnienie:

W opisanej sytuacji nakłada się kilka spraw.

Po pierwsze mowa jest o przeniesieniu nauczyciela – ze stanowiska nauczyciela klas 1-3 (z pensum 18 godzin) na stanowisko nauczyciela wychowawcy świetlicy (z pensum 26 godzin). Takie przeniesienie nauczyciela  na inne stanowisko w tej samej szkole możliwe jest na podstawie art. 18 Karty Nauczyciela. Niemniej jednak do jego skuteczności niezbędna jest Pani zgoda. Brak Pani zgody uniemożliwia skuteczne przeniesienie na stanowisko wychowawcy świetlicy. W takiej sytuacji najczęściej dyrektorzy w kolejnym kroku, nie mając godzin na dotychczasowym stanowisku,  wręczają wypowiedzenie stosunku pracy.

Po drugie właściwy dobór do zwolnienia.

Każda placówka powinna mieć opracowane kryteria na podstawie których będzie dobierała nauczycieli do zwolnienia, tzn. jaki kryteriami będzie się kierowała i  w jakiej kolejności. Jeżeli nie ma takiego dokumentu w placówce to nauczyciel najpóźniej powinien poznać te zasady w momencie otrzymania wypowiedzenia stosunku pracy. Ponadto dyrektor powinien dokładnie uzasadnić nie tylko okoliczności będące podstawą do zwolnienia nauczyciela (np. zmiany organizacyjne), ale również dobór konkretnego nauczyciela do zwolnienia. W orzecznictwie uznano, że w celu umożliwienia weryfikacji kryteriów doboru pracowników do wypowiedzenia stosunku pracy, dyrektor powinien już w wypowiedzeniu podać, jakie kryteria zastosował (wyrok Sądu Najwyższego z 10 września 2013 r. I PK 61/13). Precyzyjne i transparentne podanie kryteriów doboru do zwolnienia jest niezwykle istotne, gdyż w przypadku, gdy nauczyciel skieruje sprawę do sądu, ma umożliwić sądowi zbadanie prawidłowości decyzji dyrektora.

Trudno coś więcej napisać nie znając treści uzasadnienia wypowiedzenia i stanu faktycznego konkretnej sprawy. Z praktyki wynika, jednak, że nawet jeżeli istniały ustalone kryteria, a nie zostają one podane nawet  w formie opisowej w wypowiedzeniu jako przyczyny wypowiedzenia jest to odczytywane jakie naruszenie przepisów przez pracodawcę.

Po trzecie nie jest przeszkodą zwolnienie nauczyciela na urlopie dla poratowania zdrowia.

Ochrona nie dotyczy nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania (uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z 26 czerwca 2013 r. sygn. akt I PZP 1/13, Wyrok Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2006 r. , sygn. akt I PZP 4/06).

Po czwarte nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania nie obejmuje ochrona przedemerytalna (art. 39 Kodeksy pracy). Dotyczy ona zakazu wypowiadania umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje mniej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego. Nie obejmuje jednak nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania. Wynika to z orzecznictwa (uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z 26 czerwca 2013 r. sygn. akt I PZP 1/13, wyrok Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2006 r. , sygn. akt I PZP 4/06)

Podstawa prawna:

art. 20 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz. 967 ze zm.).