PYTANIE

Uprzejmie proszę o udzielenie mi informacji, czy nauczyciel – wychowawca może na weekend zabierać dziennik lekcyjny swojej klasy do domu, czy musi mieć na to zgodę pisemną dyrektora szkoły?

Czy dyrektor może uniemożliwić nauczycielowi przedmiotowcowi uzupełnianie dokumentacji w dzienniku lekcyjnym po godzinie 15.00, tłumacząc się tym, że zajęcia lekcyjne kończą się o 15.05 i zabiera wszystkie dzienniki do swojego gabinetu?

ODPOWIEDŹ

Przepisy prawa nie rozstrzygają jednoznacznie, czy nauczyciel może wynosić dziennik lekcyjny poza budynek szkoły.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (DzU z 2002 r. nr 23, poz. 225, z późn. zm.) w § 23 nakłada na dyrektora przedszkola, szkoły i placówki odpowiedzialność za właściwe prowadzenie i przechowywanie dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej.

Zgodnie z § 7 ust. 1 rozporządzenia dziennik lekcyjny jest dokumentem przebiegu nauczania w danym roku szkolnym. Do dziennika lekcyjnego wpisuje się nazwiska i imiona uczniów, daty i miejsca urodzenia oraz adresy ich zamieszkania, imiona i nazwiska rodziców (prawnych opiekunów) i adresy ich zamieszkania oraz imiona i nazwiska nauczycieli prowadzących poszczególne zajęcia. Wymienione informacje stanowią dane osobowe, które na podstawie art. 1 ust. 1 Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (DzU z 1997 r. nr 133, poz. 883, z późn. zm.) podlegają ochronie.

Prawo zobowiązuje szkołę, która na podstawie art. 3 ustawy jest administratorem danych osobowych, do właściwego zabezpieczenia dokumentacji zawierającej te dane. W związku z cytowanym § 23 rozporządzenia czynności w tym zakresie wykonuje dyrektor szkoły. Art. 36 ust. 1 ustawy o ochronie danych osobowych stanowi, że administrator danych jest obowiązany zastosować środki techniczne i organiza­cyjne zapewniające ochronę przetwarzanych danych osobowych odpowiednią do zagrożeń oraz kategorii danych objętych ochroną, a w szczególności powi­nien zabezpieczyć dane przed ich udostępnieniem osobom nieupoważnionym, zabraniem przez osobę nieuprawnioną, przetwarzaniem z naruszeniem ustawy oraz zmianą, utratą, uszkodzeniem lub zniszczeniem. Do przetwarzania danych mogą być dopuszczone wyłącznie osoby posiadające upo­ważnienie nadane przez administratora danych (art. 37). Osoby, które zostały upoważnione do przetwarzania danych, są obowiązane zachować w tajemnicy te dane osobowe oraz sposoby ich zabezpieczenia (art. 39 ust. 2). Również z art. 6 ust. 1 Ustawy z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (DzU z 2006 r. nr 97, poz. 673, z późn. zm.) wynika obowiązek szkoły zapewnienia odpowiedniej ewidencji, przechowywania oraz ochrony przed uszkodzeniem, zniszczeniem bądź utratą dokumentacji.

Z oczywistych względów nauczyciele muszą mieć prawo dostępu do znajdujących się w dokumentacji szkolnej danych osobowych, jak również prawo ich przetwarzania. Dyrektor może jednakże ograniczyć lub wręcz uniemożliwić im wyniesienie dokumentów poza budynek szkoły. Wyniesienie dokumentów może bowiem narazić je na zniszczenie, utratę lub dostęp do nich osób nieupoważnionych. Z kolei osoba administrująca danymi ponosi odpowiedzialność karną za niedopełnienie obowiązku zabezpieczenia danych (art. 51 i 52 ustawy o ochronie danych osobowych). Nie powinien więc dziwić, wprowadzony przez dyrektora, wymóg uzyskania przez nauczyciela pisemnej zgody na wyniesienie ze szkoły dziennika lekcyjnego. Kwestię zabezpieczenia, w tym wyniesienia dokumentacji, powinna regulować wewnętrzna instrukcja.

Kolejna sprawa dotyczy wyznaczenia przez dyrektora ram czasowych, w których nauczyciel ma dostęp do dzienników lekcyjnych. Takie postępowanie dyrektora nie znajduje uzasadnienia w przepisach. Karta Nauczyciela w art. 42 ust. 1 stanowi, że czas pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć nie może przekraczać 40 godzin na tydzień. A więc przepisy wyznaczają górną granicę tygodniowej normy czasu pracy nauczyciela, nie określają jednakże dobowej normy czasu pracy. Wobec tego bezpodstawne jest wyznaczanie przez dyrektora w sposób wyczerpujący godzin, w których nauczyciel realizuje swój czas pracy. Ściśle doprecyzowane są jedynie godziny rozpoczynania i kończenia obowiązkowych zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, o których mowa w art. 42 ust. 2 pkt 1 Karty Nauczyciela. Uzupełnianie dziennika lekcyjnego, jak i pozostałej dokumentacji szkolnej, jest obowiązkiem nauczyciela realizowanym w pozostałym czasie pracy. Nie ma więc przeszkód prawnych, aby nauczyciel realizował ten obowiązek w dogodnym dla siebie czasie, na przykład po godzinie 15.00.

Krystyna Więcławska-Stysz – prawnik, zajmuje się prawem pracy i prawem oświatowym.