PYTANIE

Czy to prawda, że prawo do wykonywania zawodu nauczyciela wygasa po 5 latach od ukończenia studiów w wypadku, gdy ktoś przez te 5 lat nie podjął pracy w zawodzie?

Jeśli tak, to w jaki sposób można to prawo przywrócić? Dodam, że ukończyłam studia wyższe na kierunku pedagogika wczesnoszkolna.

ODPOWIEDŹ

W wypadku niektórych zawodów (np. pielęgniarek czy lekarzy) prawo do wykonywania zawodu jest stwierdzone dokumentem „prawo wykonywania zawodu”. Jednak przerwa w wykonywaniu zawodu wynosząca ponad 5 lat nie oznacza utraty prawa do jego wykonywania, a tylko powoduje konieczność odbycia stosownego przeszkolenia (według programu ustalonego odpowiednio przez okręgowa radę pielęgniarek i położnych lub lekarską).

Przepisy prawa nie zawierają analogicznych uregulowań w odniesieniu do nauczycieli. W szczególności przepisów takich nie zawierają przepisy Ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (DzU z 2006 r. nr 97, poz. 674, z późn. zm.), która reguluje zasady wykonywania zawodu nauczyciela. Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy stanowisko nauczyciela może zajmować osoba, która:

1) posiada wyższe wykształcenie z odpowiednim przygotowaniem pedagogicznym lub ukończyła zakład kształcenia nauczycieli i podejmuje pracę na stanowisku, do którego są to wystarczające kwalifikacje;

2) przestrzega podstawowych zasad moralnych;

3) spełnia warunki zdrowotne niezbędne do wykonywania zawodu.

Szczegółowe wymogi kwalifikacyjne, związane z posiadanym wykształceniem, określa Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (DzU z 2009 r. nr 50, poz. 400).

Osoba legitymująca się odpowiednimi kwalifikacjami, która ponadto przestrzega podstawowych zasad moralnych oraz spełnia warunki zdrowotne niezbędne do wykonywania zawodu nauczyciela, może podjąć pracę w szkole, nawet jeśli miała przerwę w wykonywaniu zawodu lub wcale nie rozpoczęła pracy w zawodzie. Długość przerwy lub okres, który upłynął od ukończenia studiów nie ma w tym wypadku żadnego znaczenia.

Przeświadczenie o wygaśnięciu prawa do wykonywania zawodu po przerwie wynoszącej 5 lat może się wiązać z zasadami wynikającymi z wprowadzenia awansu zawodowego nauczycieli Ustawą z dnia 18 lutego 2000 r. o zmianie ustawy Karta Nauczyciela oraz o zmianie niektórych innych ustaw (DzU z 2000 r. nr 19, poz. 239, z późn. zm.). Na mocy jej przepisów nauczyciele zatrudnieni w dniu wejścia w życie ustawy, tj. 6 kwietnia 2000 r. uzyskali z mocy prawa określone stopnie awansu zawodowego, w zależności od formy nawiązania stosunku pracy, zgodności zatrudnienia z wymaganymi kwalifikacjami i wymiarem zatrudnienia. Wyjątkowo nauczyciele spełniający wymagania kwalifikacyjne zatrudnieni na podstawie mianowania przed dniem wejścia w życie tej ustawy (przed dniem 6 kwietnia 2000 r.) uzyskali z mocy prawa stopień nauczyciela mianowanego z dniem ponownego zatrudnienia w przedszkolu, szkole, placówce oraz innej jednostce organizacyjnej, jeżeli przerwa w zatrudnieniu nie przekracza 5 lat.

W obecnym stanie prawnym osoba nieposiadająca stopnia awansu zawodowego z dniem nawiązania stosunku pracy w szkole uzyskuje stopień nauczyciela stażysty.

Dariusz Skrzyński – prawnik, specjalista z zakresu prawa oświatowego, prawa pracy i prawa autorskiego.